Przed „Polonezem” Sity był menuet Mickiewicza, chocholi taniec Wyspiańskiego, Gombrowiczowski kadryl – jedyna forma w świecie pozbawionym formy, tryumfalne tango Edka z Mrożkowskiej wizji kresu kultury. Metafora polskiego tańca łączy w sobie groteskę z tragizmem. „Polonez” J. S. Sity to portret polskiej duszy, którą toczy od wieków ta sama choroba, poetycki zapis świadomości narodu schwytanego w pułapkę własnej mitologii, niezdolnego do dystansu, bezwzględnej samooceny. Przestrzeń dramatu związana realiami z wydarzeniami poprzedzającymi drugi rozbiór Polski funkcjonuje wewnątrz „Wiecznego Teraz”, jest przestrzenią rytualną, określoną miarą i tempem wiersza w równym stopniu co jego sensem.
Zaliczony do Złotej Setki Teatru Telewizji spektakl w reż. Adama Hanuszkiewicza. Sztuka Jeana Giraudoux była jednym z pierwszych zarejestrowanych przedstawień Teatru Telewizji. Premierę miała w 1958 roku. Nieśmiała, pełna zahamowań dziewczyna imieniem Agnieszka, którą zagrała Kalina Jędrusik, spotyka przypadkiem niejakiego pana de Bellac (Adam Hanuszkiewicz), który zdradza jej tajemnicę powodzenia u mężczyzn. By je zdobyć, wystarczy tylko mówić wszystkim, że są piękni. Agnieszka zaczyna stosować receptę nieznajomego w pracy. Umiejętnie łechtając próżność współpracowników i zwierzchników, sprawia, że nudne biurowe życie zmienia się nie do poznania..
„Dziady (fragmenty)” to najstarszy zachowany telewizyjny spektakl z wielkiego repertuaru romantycznego. Telewizyjna inscenizacja Adama Hanuszkiewicza z 1959 roku miała premierę 1 listopada 1959 pod tytułem „Sceny dramatyczne z Dziadów Adama Mickiewicza”. Dzisiaj, po ponad 60 latach przedstawiamy wersję po rekonstrukcji cyfrowej, zawierającą tak cenny archiwalny materiał. Spektakl zachował nadzwyczajną świeżość i wyrazistość formy, przy jednoczesnej szlachetności wyrazu. Możemy podziwiać w nim legendy polskiego teatru: Jan Świderski, Tadeusz Łomnicki, czy Adam Hanuszkiewicz. Wielki atut tego przedstawienia to świadome, skupione aktorstwo, oszczędna ekspresja, wysmakowane czarno-białe kadry i pomysłowe efekty specjalne.
Sztuka Jerzego Szaniawskiego w reżyserii Jerzego Antczaka. Spektakl z 1961 roku. W podręcznikach historii i teorii radia „Zegarek" Jerzego Szaniawskiego pojawia się jako klasyczny przykład i jednocześnie wzór specyficznej dramaturgii radiowej. Słuchowisko napisane i zrealizowane w 1935 roku zyskało też uznanie słuchaczy, zdobywając drugie miejsce w plebiscycie na najciekawszą audycję – premierę wyreżyserowała Stanisława Perzanowska, a grali m.in. Stefan Jaracz, Juliusz Osterwa, Mieczysława Ćwiklińska.
Czarna komedia Agnieszki Osieckiej w reżyserii Konrada Swinarskiego. Spektakl z 1961 roku. Opowieść o mieszczańskiej rodzince i niesfornych bliźniakach, obdarzonych piekielnym temperamentem. Dzieciaki przy pomocy nawiedzających je duchów odkrywają rodzinną tajemnicę. W obsadzie tego spektaklu znaleźli się najświetniejsi aktorzy: Kazimierz Rudzki, Barbara Krafftówna, Wiesław Michnikowski, Jan Kobuszewski, Alina Janowska oraz Justyna Kreczmarowa.
Pierwszy spektakl Andrzeja Wajdy w Teatrze TV. Premiera odbyła się w 1962 roku. Adaptacja opowiadania Kazimierza Brandysa - historia oparta na autentycznym wydarzeniu z okresu II wojny światowej. Generał SS Wolfgang Joachim Ballmeyer, po wojnie sądzony przez Międzynarodowy Trybunał Wojskowy w Norymberdze, został wypuszczony na wolność ze względów zdrowotnych. Amerykański dziennikarz Rafael Daves przeprowadza wywiad ze zbrodniarzem w jego domu niedaleko Monachium.
„Łut szczęścia” to nazwa biura, które prowadzi prywatny detektyw Frank Venture. Frank chętnie pracuje w przebraniu. Pewnego dnia odwiedza go panna Black, która prosi go o pomoc w odzyskaniu rodzinnych pereł, które zginęły pod jej nieobecność w tajemniczych okolicznościach. Po rozważeniu wszystkich za i przeciw Frank decyduje się przyjąć to zlecenie na ciekawych zasadach dotyczących jego wynagrodzenia. Panna Mary nie ma pieniędzy, więc nie ma czym opłacić nawet zaliczki, ale jeżeli detektyw odnajdzie perły, to zamierza je sprzedać i z otrzymanych funduszy zapłacić za wykonanie zadania. Z drugiej strony jeżeli detektyw nie zdemaskuje złodzieja, to nie będzie mu się należała żadna zapłata, nawet zaliczka. Autor: Janusz Jaxa; Zdjęcia:
Inscenizacja sztuki Tadeusza Różewicza w reż. Adama Hanuszkiewicza z jego udziałem i innych znakomitych aktorów: Aleksandry Śląskiej, Zofii Kucówny, Czesława Wołłejko, Andrzeja Łapickiego i Zbigniewa Zapasiewicza. Wersja zrekonstruowana cyfrowo. Podtytuł sztuki "Nasza mała stabilizacja" zrobił swoistą karierę. Bardzo szybko stał się uniwersalną formułą dla określenia stanu świadomości ludzi początku lat 60. (i nie tylko), nastawionych na pilnowanie swego i obojętnych wobec istotnych problemów współczesności.
Spektakl Teatru Sensacji „Kobra”. Autorem jest Maciej Słomczyński, ukrywający się pod pseudonimem Joe Alex, a sztukę wyreżyserował Józef Słotwiński. Na pokładzie samolotu lecącego z Johannesburga do Londynu zostaje popełnione morderstwo – ginie przedstawiciel handlowy kopalni diamentów Richard Knox. Znajdujący się przypadkowo wśród pasażerów ekspert Scotland Yardu podejmuje śledztwo. W roli głównej wystąpił Mariusz Dmochowski, a obok niego wystąpili m.in. Danuta Szaflarska, Igor Śmiałowski, August Kowalczyk.
Spektakl Teatru Telewizji z roku 1964. Powieść Zbigniewa Uniłowskiego wyreżyserował Jerzy Antczak. Utwór prezentuje studium psychiki kilku mieszkańców sublokatorskiego pokoiku czynszowej kamienicy warszawskiej na początku lat trzydziestych ubiegłego stulecia. Daremne próby bohaterów – skazanych na bezczynność młodych intelektualistów, którzy nie potrafią zdobyć dla siebie miejsca w społeczeństwie międzywojennej Polski – prowadzą do katastrofy. Nie mogą znaleźć pracy, zadowolenia, szczęścia.
Polska prapremiera sztuki Goethego odbyła się w 1961 roku w warszawskim Teatrze Współczesnym. Doczekała się też wersji telewizyjnej (premiera 8 lutego 1965 roku). Nowe możliwości techniczne sprawiły, że inscenizacja Erwina Axera jeszcze zyskała na wartości. Pełnym blaskiem jaśnieje też kreacja Zofii Mrozowskiej jako Ifigenii, z pewnością jedna z najlepszych w bogatym dorobku tej aktorki. W mitologii greckiej Ifigenia pozostaje w cieniu swego sławniejszego rodzeństwa - Elektry i Orestesa. Jej losy są wszakże nie mniej dramatyczne, choć pozbawione piętna zbrodni. Przeciwnie, to dzięki Ifigenii naznaczony klątwą bogów ród Atrydów doczekał się moralnego odrodzenia. W klasycznie zbudowanej sztuce Johanna Wolfganga Goethego mniej znana z córek Agamemnona urasta do rangi jednej z najpiękniejszych pod względem etycznym postaci mitologii.
Adaptacja prozy Jerzego Pilcha w reżyserii Jerzego Krysiaka. Opowieść o człowieku, który dokonuje niełatwego obrachunku ze swoim życiem. W obskurnym, zaniedbanym mieszkaniu spędza dzień za dniem na piciu wódki „żołądkówki”, oglądaniu telewizji i wspominaniu przeszłości. Kiedyś wiodło mu się lepiej. Miał ładne mieszkanie, „szlachetną żonę i nieudanego syna”. Potem oboje odeszli. Pozostała samotność oraz rosnąca świadomość przegranego życia. I oczekiwanie. Na co? Na kogo? Wszelkie próby usensownienia własnej egzystencji spełzły na niczym. Medycyna przyniosła rozczarowanie. Literatura pozostała niespełnionym marzeniem. Jedyny ożywczy powiew w zatęchły i coraz bardziej duszny świat bohatera wniosła Gracha Petersburg – prostytutka, z którą przeżył ognisty romans.
Dokonana przez Zygmunta Hübnera adaptacja powieści Mikołaja Gogola. Akcja spektaklu rozgrywa się w dziewiętnastowiecznej Rosji. Bohaterem jest osobnik stanowiący niejako wzorzec aferzysty. Do miasta N. przyjeżdża tajemniczy gość. Okazuje się, że jego zamiarem jest kupno jak największej ilości "martwych dusz", czyli chłopów, którzy zmarli, a figurują na listach i właściciele muszą płacić za nich podatki. Czyczykow (tak nazywa się ów przybysz) zachęca poszczególne osoby do sprzedawania mu zmarłych chłopów - wszystko ma się odbywać zgodnie z prawem. Czyczykow (w tej roli Tadeusz Łomnicki)to człowiek o wielu obliczach. Stosownie do okoliczności bywa skromny i sentymentalny, elokwentny i bezceremonialny, pokorny lub jowialny, pewny siebie lub zahukany.
Powstałe w 1835 roku „Dożywocie” uchodzi za jedną z najlepszych komedii Fredry. Napisane niemal równo ze „Ślubami panieńskimi”, „Zemstą” i „Panem Jowialskim” dorównuje im także pod względem wartości literackich i walorów teatralnych. W „Dożywociu” Fredro obrócił ostrze swej satyry przeciwko skąpstwu. Zaświadcza o tym już motto sztuki, wzięte tradycyjnie od krewniaka pisarza – Andrzeja Maksymiliana Fredry: „U skąpego lub u chciwego – cała w mieszku dusza”.
Komedia Franciszka Zabłockiego, którą autor zadedykował królowi Stanisławowi Augustowi Poniatowskiemu. Tekst został oparty na francuskiej komedii „Zakochany fircyk” Jana Ramagnesiego. Zabłocki był jednym z najpopularniejszych komediopisarzy swego czasu, czyli drugiej połowy XVIII wieku – napisał ponad 50 sztuk. Główną intrygę komedii tworzą zabiegi Fircyka, które mają go doprowadzić do ożenku z Podstoliną. Intryga jest zbudowana logicznie i z pełną konsekwencją według zasady trzech jedności. Zwraca uwagę głęboki rys psychologiczny poszczególnych osób komedii. W telewizyjnej inscenizacja sztuki z 1968 r. wystąpiła plejada znakomitych aktorów.
Molierowska komedia w reżyserii Jerzego Gruzy, z legendarną rolą Bogumiła Kobieli. Spektakl z 1969 roku. Złota Setka Teatru Telewizji. Molier (1622-1673) napisał „Le Bourgeois gentilhomme” na zamówienie króla Ludwika XIV i wystawił komedię w Chambord w 1670 r. Zgodnie z żądaniem protektora, pomieścił w sztuce m.in. balet oraz „ucieszne ceremonie tureckie”. W klasycznej inscenizacji telewizyjnej wypadły one rzeczywiście „uciesznie”, dzięki ogromnej vis comica aktorów uczestniczących w tej paradzie przebierańców.
Przedstawienie utrzymane w konwencji teatru faktu zostało zrealizowane na podstawie dokumentów z procesu norymberskiego. Ten jedyny w swoim rodzaju sąd narodów trwał od 20 listopada 1945 roku do 1 października 1946 roku. Dwunastu oskarżonych skazano na karę śmierci. Spektakl, w którym wystąpiła czołówka polskich aktorów, uznano za jedno z najciekawszych osiągnięć telewizji tamtych lat. Siła oddziaływania widowiska zaskoczyła nawet samego reżysera.
Dramat jednego z wielkich polskich romantyków Juliusza Słowackiego w reżyserii Gustawa Holoubka. Spektakl z 1969 roku należy do Złotej Setki Teatru Telewizji. Juliusz Słowacki napisał „Mazepę” w październiku 1834 roku, a więc niedługo po ukończeniu „Kordiana”. Jednak rękopis zniszczył uznając swoje dzieło, po lekturze świeżo wówczas wydanego poematu Adama Mickiewicza „Pan Tadeusz”, za zbyt niedoskonałe. Po latach wrócił do tematu i ostatecznie opublikował „Mazepę” w styczniu 1840 roku. Prapremiera dramatu odbyła się w grudniu 1847 roku, w Budapeszcie. Prapremiera polska miała miejsce w Teatrze Miejskim w Krakowie, 5 czerwca 1851 roku. Od tego czasu tragedia rodzinna Słowackiego stale gości na naszych scenach.
Inscenizacja tragedii Williama Szekspira, zrealizowana w 1969 roku przez Andrzeja Wajdę. Wersja zrekonstruowana cyfrowo. W rolach Makbeta i Lady Makbet obsadzeni zostali Tadeusz Łomnicki i Magda Zawadzka – aktorzy, którzy w tym czasie zyskali popularność w serialu „Pan Wołodyjowski”. To przewrotne wykorzystanie wizerunku artystów przez reżysera miało posłużyć takiej interpretacji tragedii, w której szekspirowskie pytanie: skąd się bierze zło w człowieku? – zabrzmiałoby z całą ostrością.
Dramat Tadeusza Rittnera zrealizowany w 1970 roku przez Andrzeja Łapickiego. W małym prowincjonalnym miasteczku mieszka lekarz wraz ze swoją żoną Marią (w tej roli Marta Lipińska) i synkiem. Niestety, to małżeństwo jest bardziej efektem poczucia honoru niż miłości do żony. Przedmałżeńska ciąża Marii zmusiła lekarza do ożenku, rezygnacji z ambicji zawodowych i do zamieszkania na prowincji. Szybko jednak zdobywa znaczącą pozycję w lokalnej społeczności. Jest świetnym specjalistą, zostaje też wybrany na burmistrza. Zaniedbywana – przez robiącego karierę męża – Maria wdaje się w romans z inżynierem Jurkiewiczem (Roman Wilhelmi). Zazdrosny doktor zabija swoją żonę. Ostatecznie sąd oczyszcza go jednak z winy. Odtrącony przez środowisko i trawiony wyrzutami sumienia, popełnia samobójstwo.
Sztuka Stanisława Ignacego Witkiewicza w reżyserii Zygmunta Hübnera. Dzieło zaliczane jest przez historyków literatury do „pasożytniczych" utworów Witkacego – jest rodzajem literackiej parodii dramatu Tadeusza Rittnera „W małym domku” (1904). Wskazuje na to aluzyjnie brzmiący tytuł i podobne powikłanie związków intymnych pomiędzy bohaterami, choć nie ma tu nawiązań wprost do pierwowzoru. Istota sprawy polega na drastycznie odmiennym klimacie dramatu – zamiast naturalistycznej tragedii Witkacy daje jej parodię, szydząc z psychologizmu i reguł wszelkiego prawdopodobieństwa. W realizacji z 1970 roku wystąpili m.in. Halina Mikołajska, Halina Dobrowolska, Henryk Bąk, Ryszard Pietruski, Jerzy Turek
Różewiczowski „teatr poetyczny” o nieskuteczności prób samorealizacji, poszukiwaniu tożsamości i rozliczeniach z przeszłością. Niekonwencjonalna komedia przedstawia drobnomieszczańską rodzinę z jej zasadami i nawykami myślowymi.
Jedna z najbardziej znanych komedii Williama Szekspira w reż. Zygmunta Hübnera. Złota Setka Teatru Telewizji. „Poskromienie złośnicy” Williama Szekspira to zawiła, pełna przebieranek i qui pro quo opowieść o sekutnicy, którą ujarzmił sprytny młodzieniec. Padewskiego kupca Baptystę los obdarzył sporym majątkiem i dwiema pięknymi córkami. Do łagodnej i tkliwej Bianki (Anna Seniuk) wzdycha rój wielbicieli, wśród nich szlachetny Hortensjo (Ryszard Pietruski) i romantyczny Lucenzio (Jan Nowicki). Natomiast jej starszą siostrę Katarzynę (Magdalena Zawadzka) młodzieńcy omijają z daleka, bojąc się jej szyderczych docinków i złośliwości.
Adaptacja powieści Marii Kuncewiczowej pod tym samym tytułem. Autorem scenariusza i reżyserem jest Janusz Majewski, a premiera spektaklu odbyła się na antenie TVP 14 marca 1971 r. Opowieść o miłości i skomplikowanych losach ludzkich po II wojnie światowej nawiązująca do celtyckiej historii miłości Tristana i Izoldy. Odpowiednikiem Tristana jest Michał (Andrzej Seweryn), były polski partyzant, a Izoldy - Angielka o imieniu Kathleen (Małgorzata Brauenk). Dziewczyna wychodzi za mąż za profesora psychologii Bradleya (Gustaw Holoubek), odgrywającego w tym trójkącie rolę króla Marka. Historia Michała i Kathleen pokazuje, jak wiele napięć i emocji targało środowiskiem powojennej emigracji.
Dramat Tadeusza Różewicza w reżyserii Helmuta Kajzara; spektakl z roku 1971. Tytułowy „Śmieszny staruszek” jest na emeryturze, pracuje na pół etatu jako przewodnik w Zarządzie Zabytków. Nie ma nikogo bliskiego, mieszka samotnie z manekinem zamiast kobiety, z lalkami zamiast dzieci. Zaczął je zbierać, gdy spostrzegł, że jego życie jest puste, jak rurka bez kremu. Jest może trochę fetyszystą, ale nie wariatem - śmieszny i zarazem wzruszający mieszkaniec polskiej prowincji.
Słynny dramat Stanisława Wyspiańskiego w reżyserii Lidii Zamkow. Spektakl z 1971 roku. Akcja dramatu oparta jest na prawdziwym wydarzeniu – ślubie Lucjana Rydla z chłopką z podkrakowskich Bronowic, Jadwigą Mikołajczykówną 20 listopada 1900 roku. Zabawa weselna gromadząca chłopów i gości z miasta przeobraża się w widowisko wizyjno-symboliczne, w którym następuje szydercza konfrontacja romantycznego mitu gotowości do powstańczego zrywu z niedojrzałością ówczesnego społeczeństwa. W spektaklu wystąpili m.in. Mariusz Dmochowski, Katarzyna Łaniewska, Anna Dymna, Leszek Herdegen, Józef Nowak, Teresa Lipowska.
Napisana w 1894 roku „Profesja pani Warren” to dramat o prostytucji. Georg Bernard Shaw, znany ze swych społecznych pasji, potraktował wszakże owo zagadnienie nie w sposób trywialnie sensacyjny, lecz demaskatorski i wręcz socjologiczny. Wyniki jego analizy były dla mieszczańskiego społeczeństwa druzgocące. Po pierwsze: podstawową przyczyną płatnego nierządu nie jest zepsucie kobiet i wyuzdanie mężczyzn, lecz... bieda. Po drugie natomiast: prostytucja nie stanowi jakiegoś pokątnego procederu, lecz jest międzynarodowym, niezwykle dochodowym biznesem, z którego zyski czerpią nie tylko typy spod ciemnej gwiazdy, lecz także - oczywiście pośrednio i dyskrecjonalnie - ogólnie szanowane osobistości i instytucje. Fabuła "Profesji pani Warren" odsłania działanie tego mechanizmu w sposób jasny, logiczny i nie budzący wątpliwości
„Zemsta” w reżyserii Jana Świderskiego to inscenizacja w najlepszym tego słowa znaczeniu. Tradycyjna, bliska tekstowi Fredry. Przedstawienie zaliczone do Złotej Setki Teatru Telewizji. Arcydzieło komediopisarstwa. Najpopularniejszy i najwybitniejszy utwór mistrza Aleksandra Fredry (1793-76). Sztuka, która od swej premiery w 1834 r. nie schodzi z polskich scen. U źródeł pomysłu Fredry legła „powieść gminna”, zaczerpnięta z zamierzchłej przeszłości. Historię rodowego sporu Firlejów i Skotnickich, zwaśnionych współwłaścicieli zamku w Odrzykoniu (w którego posiadanie nb. wszedł Fredro po ślubie z Zofią z Jabłonowskich), komediopisarz przeniósł w czasy sobie współczesne, tuż po upadku Rzeczypospolitej, na bliżej nie określoną prowincję.
Jerzy Gruza zaadaptował na scenę Teatru Telewizji tragikomedię napisaną w 1901 roku, której autorem jest George Bernard Shaw. To opowieść o dość pogmatwanym związku Kleopatry i Juliusza Cezara. Shaw skupił się na jednym, szczególnym wydarzeniu. Juliusz Cezar (Gustaw Holoubek) spotyka młodziutką Kleopatrę, prawowitą władczynię Egiptu, (Magdalena Zawadzka) tuż po przybyciu ze swym wojskiem do Aleksandrii przed posągiem Sfinksa. Ona sobie nie zdaje sprawy, kim on jest. Potem wydarzenia nabierają tempa, romans miesza się z polityką.
W dramacie poświęconym Erykowi XIV historycy literatury dopatrzyli się analogii z Szekspirowskim „Hamletem”, a w postaci króla żyjącego na krawędzi obłędu dostrzegli stylizowany autoportret autora, czyli Augusta Strindberga. Spektakl z 1972 roku wyreżyserował Maciej Prus. Eryk XIV (Henryk Talar), syn Gustawa I, założyciela dynastii Wazów, zasiadał na tronie Szwecji zaledwie osiem lat. W 1568 r. został obalony i uwięziony przez możnowładców pod wodzą jego przyrodnich braci – Jana (Jerzy Janeczek), księcia Finlandii, ożenionego z Katarzyną Jagiellonką, i Karola (Wiesław Komasa), księcia Sudermanii, późniejszego króla Szwecji Karola IX, sromotnie pobitego pod Kircholmem przez polskiego bratanka Zygmunta III Wazę.
Sensacyjny spektakl Jerzego Janickiego w reżyserii Józefa Słotwińskiego. Podczas wakacji na wybrzeżu zostaje zamordowany właściciel lodziarni, Listkowski. Rozpoczyna się śledztwo, trwają przesłuchania ludzi z nim związanych. Zamordowany nie zdążył wpłacić na pocztę znacznej sumy pieniędzy, zginęła też drogocenna ikona, którą zamierzał sprzedać. Na trop zabójcy naprowadza znaleziona guma do żucia. W spektaklu wystąpiła plejada znakomitych aktorów, m.in. Joanna Jędryka, Irena Karel, Emil Karewicz, Janusz Kłosiński, Krzysztof Kowalewski.
Spektakl Teatru Sensacji Kobra z 1973 roku. Scenariusz napisał popularny autor kryminałów Andrzej Wydrzyński, a wyreżyserował Stanisław Zaczyk. Bohaterem jest bogaty przemysłowiec Martin Antofagasta (Ignacy Machowski), któremu ktoś w licznych listach z pogróżkami grozi śmiercią. Dokładnie podany jest termin zgonu: 14 maja o północy. Przerażony wynajmuje prywatnego detektywa. Strzegą go również dwaj policjanci. Pogróżki to skutek pewnej tajemnicy z przeszłości Antofagasty. Ktoś pragnie się zemścić za to, co zrobił mężczyzna. Czy uda się go ochronić? I czy tajemnica wyjdzie na jaw? W spektaklu występuje plejada polskich gwiazd, m.in. Halina Kowalska, Jerzy Kamas, Janusz Zakrzeński oraz Leonard Pietraszak.
Tragedia Juliusza Słowackiego w reżyserii Gustawa Holoubka. Spektakl z 1973 roku. Sztuka opowiada o autentycznych zdarzeniach, które miały miejsce w Rzymie w 1599 roku. Zgwałcona przez ojca Beatryks zabija go za przyzwoleniem matki. Rodzina postanawia zamaskować zbrodnię. Jednak skrycie kochający Beatryks ksiądz Negri, zazdrosny o jej uczucie do młodego malarza Gianniego Giani donosi władzom o zbrodni.
Aleksander Bardini dla telewizyjnej sceny wyreżyserował „Trzy siostry” Antoniego Czechowa, jedną z najważniejszych realizacji w historii Teatru Telewizji. Debiutowały w nim w rolach tytułowych trzy studentki warszawskiej PWST: Ewa Ziętek, Krystyna Janda i Joanna Szczepkowska. Aleksander Bardini w swojej inscenizacji pozostał wierny Czechowowi, nie udziwniał, nie skracał zbytnio tekstu. Postawił na prawdę psychologiczną, ukazał ludzkie dramaty bez nadmiernej teatralizacji i pustych gestów. Warto przypomnieć sobie świeże, a przecież już na swój sposób dojrzałe, aktorstwo Jandy, Szczepkowskiej czy Fronczewskiego. Wzrusza Tadeusz Kondrat w roli Fieraponta, starego, głuchego stróża. W spektaklu wystąpili także m.in.: Henryk Talar, Zbigniew Zapasiewicz, Bronisław Pawlik i Kazimiera Utrata. Premiera odbyła się 25 listopada 1974.
Spektakl na podstawie dramatu Janusza Krasińskiego – ilustracja zjawiska, które krytycy nazwali „syndromem Krasińskiego”. W utworach pisarza, który sam przeżył za kratami dziesięć lat (1947-56), najczęściej pojawia się niesprawiedliwie osądzony bohater. W „Śniadaniu u Desdemony” takim bohaterem jest Tadeusz (Ignacy Gogolewski), który wraca do domu po niesłusznie spędzonych w więzieniu latach. Zastaje w mieszkaniu oprócz żony wyraźnie zadomowionego Adama (Edmund Fetting) – przyjaciela sprzed lat.
Klasyczna inscenizacja tragedii Szekspira w reż. Jerzego Gruzy, z Bożeną Adamkówną i Krzysztofem Kolbergerem w rolach głównych. Romeo i Julia pochodzą ze zwaśnionych rodów: Montekich i Kapulettich. O akceptowanym przez obie rodziny ślubie nie może być mowy. W Weronie dochodzi do konfliktu pomiędzy Tybaltem (krewnym Kapulettich) a Merkucjem (przyjacielem Romea). Pojedynek kończy się śmiercią tego drugiego. Romeo, pragnie pomścić śmierć przyjaciela. W wyniku pojedynku ginie Tybalt. Karą dla Romea ma być wygnanie. Tymczasem Pani Kapuletti informuje Julię, że ta wyjdzie za mąż za Parysa. Z pomocą kochankom spieszy zakonnik Laurenty. Na skutek nieporozumienia dochodzi do tragedii – Romeo i Julia giną śmiercią samobójczą.
Scenariusz spektaklu powstał na podstawie powieści sensacyjnej Janusza Głowackiego, która została wydana w serii „Ewa wzywa 07…”. Porucznik Goraj szuka zaginionego niejakiego Rękasa Stanisława, który odnajduje się po pewnym czasie. Niestety w charakterze denata. Mówiąc wprost rzeczony Rękas Stanisław zostaje po prostu wyłowiony z Wisły na wysokości Młocin, a uprzednio otruty. Motyw rabunkowy. Swoją drogą warto by prześledzić rolę Wisły w powieści milicyjnej, to jednak temat na osobną dysertację. Śledztwo więc jak wspomniałem rutynowe, wiodące nas od jednego do drugiego podejrzanego.
Rekonstrukcja śledztwa Milicji Obywatelskiej w sprawie napadu na Bank Rolny w Strzelcach. Zamaskowani napastnicy obezwładniają strażnika i włamują się do skarbca. Strażnik próbując uciec zostaje dotkliwie pobity i mocno skrępowany. Obrażenia te doprowadzają do jego śmierci. Śledztwo rozpoczyna się po odkryciu zwłok przez sprzątaczkę. Prezentacja przebiegu śledztwa i działań operacyjnych MO zmierzających do ustalenia sprawców przestępstwa. Zakrojone na olbrzymią skalę działania doprowadzają do znalezienia tropu łączącego jednego z pracowników banku z bandytami. Mimo podjętej inwigilacji podejrzanych podejrzany bankowiec ginie w tajemniczych okolicznościach zabity przez wspólników. Dalsze śledztwo wyjaśnia, że napadu i morderstw dopuścili się ludzie wywodzący się z tak zwanej prywatnej inicjatywy. Wszyscy winni zostają zatrzymani a większość łupu zostaje odzyskana.
Sztuka Henryka Ibsena w reżyserii Macieja Englerta. Nora (w tej roli Marta Lipińska) i Torwald (Jan Englert) są małżeństwem. Ona szczęśliwa, beztroska żona i matka, on dyrektor banku. Na pozór szczęśliwe małżeństwo ma swoje tajemnice. Nora, aby uratować chorego męża pożyczyła pieniądze i podrobiła na wekslu podpis ojca. Wierzyciel ją szantażuje. Torwald, gdy dowiaduje się prawdy, pokazuje swoje prawdziwe oblicze. Z zakochanego męża staje się bezwzględnym egoistą, obawiającym się jedynie o reputację i karierę. Gdy posłaniec przynosi wiadomość, iż wierzyciel zwraca rewers, Torwald znów staje się kochającym mężem. Nora jednak odchodzi…
Komedia Aleksandra Fredry w reżyserii Krystyny Meissner. Spektakl z 1975 roku. Pan Jenialkiewicz (w tej roli Bronisław Pawlik), człowiek energiczny i wierzący we własną operatywność jest opiekunem czworga młodych kuzynów i zarządcą ich majątków. Majątki po paru latach jego gospodarowania są zrujnowane, a osobiste plany na skutek działalności stryja mocno skomplikowane. Dopiero naprawdę przedsiębiorcza bratanica Matylda rozwiązuje wszystkie problemy. Kłopoty młodych kończą się zaręczynami.
Dramat „Lilla Weneda” Juliusza Słowackiego w reżyserii Krystyny Skuszanki z 1976 roku. Spektakl jest telewizyjną wersja przedstawienia z Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie. Fabuła Lilly Wenedy dzieje się w czasach przedhistorycznych, w okolicach jeziora Gopło.Przedstawia podbój Wenedów przez najeźdźczych Lechitów. Ostateczną przyczyną klęski potężnych i szlachetnych Wenedów jest tajemny los, ciążąca nad nimi bliżej nieokreślona klątwa. Ginącego narodu nic więc nie może ocalić: ani wzniosły król – harfiarz Derwid, oślepiony w niewoli przez okrutną Gwinonę, królową Lechitów; ani „wódz dwugłowy” – skuci przez Lechitów jednym łańcuchem i tak występujący w ostatnim boju królewicze Lelum i Polelum; ani czysta ofiara życia królewny Lilli: wygrywa ona wprawdzie straszliwy zakład z Gwinoną, trzykrotnie wybawiając ojca od pewnej śmierci (przyczynia się przy tym do wypuszczenia z niewoli braci), ale ginie nie zdoławszy odzyskać dla swego ludu królewskiej harfy, która jedynie mogłaby go zb
Teatralna adaptacja dramatu Johanna Wolfganga von Goethego. Stary Faust (Emil Karewicz), wielki uczony zawiera pakt z Mefistofelesem (Franciszek Trzeciak) – w zamian za jego duszę diabeł ofiaruje mu młodość i poznanie sensu istnienia. Faust staje się pięknym młodzieńcem (Olgierd Łukaszewicz) i poznaje młodą, cnotliwą dziewczynę Małgorzatę (Małgorzata Potocka). Zwraca się do Mefistofelesa o pomoc w jej uwiedzeniu. Mefistofeles podrzuca dziewczynie szkatułkę z biżuterią. Zauroczona Małgorzata spotyka się z Faustem. Młodzi wyznają sobie miłość i umawiają się na schadzkę...
Komedia kryminalna utrzymana w klimacie czarnego humoru. Sztuka, do złudzenia przypominająca najbardziej brytyjski z gatunków, wyszła spod pióra Janusza Majewskiego ukrywającego się pod pseudonimem Patrick G. Clark. Spektakl w reżyserii autora miał premierę w 1976 roku. Akcja rozgrywa się w Anglii. Dwie samotne kobiety – matka i córka prowadzą cichy pensjonat na peryferiach portowego miasta. Damy te zachwycają manierami i urokiem osobistym, dlatego nikt nie podejrzewa, w jak niezwykły sposób urozmaicają sobie życie. Obie działają według wcześniej opracowanego planu. Pozbawiają życia przebywających w pensjonacie mężczyzn, a tym samym zagarniają ich pieniądze. Czy komisarzowi policji uda się rozwiązać zagadkę tajemniczych zgonów?
Napisana w 1924 roku „Matka” to jeden z najgłośniejszych i najczęściej wystawianych dramatów Stanisława Ignacego Witkiewicza. Jerzy Jarocki inscenizował tę sztukę dwukrotnie, w 1964 i 1972 roku. Ten ostatni spektakl, zrealizowany na deskach Starego Teatru w Krakowie, z biegiem czasu obrósł legendą. Jarockiego chwalono zwłaszcza za świetne oddanie nadrealistyczno-groteskowej poetyki Witkacego. Podkreślano urodę scenografii, operującej nagłym, czasem ekspresjonistycznym kontrastem i malarską niespodzianką. Pochlebne recenzje zebrali aktorzy. Ich gra – „nierzeczywista” i sztuczna, pełna „zdeformowanych” gestów, ruchu i mimiki stwarzała wrażenie obcowania ze światem pozarealnym, niepodobnym do codziennego życia.
Anna Seniuk, Wojciech Pszoniak i Jerzy Stuhr stworzyli w tej sztuce Gabrieli Zapolskiej niezapomniane kreacje. Zrealizowany w 1977 roku spektakl Tomasza Zygadły należy do Złotej Setki Teatru Telewizji. Jedna z najbardziej znanych komedii Gabrieli Zapolskiej, napisana została w 1907 roku. Realistyczna, precyzyjnie pod względem psychologii bohaterów skonstruowana historia trójkąta małżeńskiego. W klasycznym spektaklu reżyser Tomasz Zygadło kładzie nacisk przede wszystkim na prawdę i uniwersalizm ludzkich charakterów i zachowań.
„Trzy po trzy” Aleksandra Fredry należy do klasyki polskiej literatury pamiętnikarskiej. Telewizyjny spektakl Adama Hanuszkiewicza został zrealizowany filmowo, co było wówczas, w 1977 roku, nowatorską formą dla Teatru Telewizji. Gawędziarskie, liryczne i pełne humoru wspomnienia z młodości, z lat kampanii napoleońskiej i żołnierskiego życia, przeplatają się z poważnymi refleksjami o wojnie, własnej twórczości, czasie, pamięci, przemijaniu i szczęściu. Przywołane wspomnieniami sceny z życia narratora uzupełniają fragmenty jego sztuk (m.in. „Ślubów panieńskich”, „Pierwszej lepszej”), wiersze i pieśni żołnierskie.
Przedstawienie Teatru Sensacji Kobra z 1977 roku. Pod pseudonimem autora sztuki kryje się nie kto inny jak dobrze wszystkim znany Feliks Falk. Spektakl wyreżyserował Piotr Szulkin. Philip Reynolds, właściciel motelu i stacji benzynowej, ginie tragicznie pod kołami samochodu. Nic nie wskazuje na to by był to nieszczęśliwy wypadek. Śledztwo w sprawie morderstwa prowadzi inspektor Stark. Wśród podejrzanych są syn i pasierb denata. Steve jest hazardzistą i narkomanem, gra na wyścigach, ma długi. Z kolei Harry jest zaangażowany w prowadzenie motelu i marzy, by zostać jego właścicielem. Barman otwiera własny bar, ale nie jest jasne skąd wziął na to pieniądze. Wiadomo natomiast, że przed śmiercią Philip był szantażowany.
Inscenizacja bardzo rzadko wystawianej komedii Aleksandra Fredry. Spektakl z 1977 roku w reżyserii Ewy Bonackiej. Osią fabuły jest często wykorzystywany przez autora wątek miłosny. Antonio powraca po trzech latach do rodzinnej gospody w Apeninach. Oczekuje tu na przybycie ukochanej Rozyny, by uwolnić ją z rąk Fabricia. Fabricio wyposażony w fałszywe dokumenty zamierza uprowadzić Rozynę do Toskanii. Tam poślubi ją wbrew jej woli i zagarnie połowę posagu. Wędrowny handlarz cudownymi lekami potajemnie pomaga obu rywalizującym stronom. Antonio zdobywa dowody świadczące o oszustwach Fabricia. Podstarzały zalotnik dostaje odpowiednią nauczkę. Ojciec Antonia zgadza się na ślub młodych...
Komedia polityczna Juliana Ursyna Niemcewicza w adaptacji i reżyserii Jerzego Rakowieckiego. Spektakl z 1977 roku. Akcja sztuki Juliana Ursyna Niemcewicza (1758 – 1841) toczy się w okresie Sejmu Czteroletniego. W obradach nastąpiła przerwa. Posłowie rozjeżdżają się do domów. Walery – syn Podkomorzego – wraca do rodziców na wieś. Czeka tu na niego starościanka Teresa. Młodzi darzą się sympatią i myślą o małżeństwie. Sprzeciwiają się temu rodzice Teresy, którzy przeznaczają jej na męża Szarmanckiego – uwodziciela i hulakę. Ten zaś, bardziej niż o starościance, myśli o jej posagu. Walery tymczasem, dając wyraz swej miłości do Teresy, zrzeka się majątku, czym zyskuje przychylność jej rodziców i zgodę na ślub.
Perełka XVIII-wiecznego teatru dworskiego, pióra Jana Potockiego – autora „Rękopisu znalezionego w Saragossie”. Inscenizacja Krzysztofa Zaleskiego z 1978 r. znalazła się w Złotej Setce Teatru Telewizji. Sztukę Jana Potockiego wystawiono w 1792 roku w Łańcucie, będącym wtedy rezydencją księżnej Elżbiety z Czartoryskich Lubomirskiej. „Parady” składają się z sześciu miniatur scenicznych, w których występują charakterystyczne dla commedii dell'arte postaci. O telewizyjnej inscenizacji z 1978 roku, zaliczonej do Złotej Setki Teatru TV, w branżowej prasie pisano: „Krzysztof Zaleski wybrał drogę pośrednią pomiędzy wierną rekonstrukcją osiemnastowiecznego teatru dworskiego a pastiszem commedii dell'arte. Oszczędna dekoracja, podobnie jak w pierwszej powojennej inscenizacji »Parad« w Teatrze Dramatycznym, składa się z podestu z ledwie zasugerowanymi w tle atrybutami kolejnych miejsc w akcji. Wspaniałe, pełne fantazji i pikanterii kostiumy jak w klasycznej commedii dell'arte potęgują wyrazistoś
Dramat Stanisława Wyspiańskiego w reżyserii Andrzeja Łapickiego zrealizowano dla Teatru Telewizji w 1978 roku. „Warszawiankę” Stanisława Wyspiańskiego po raz pierwszy wystawiono 26 listopada 1898 roku. Dzięki temu spektaklowi sztuka stała się sławna, a rola Starego Wiarusa w interpretacji Ludwika Solskiego do dziś stanowi niedościgniony wzór dla kolejnych odtwórców tej postaci. Od „Warszawianki” rozpoczęła się również wielka polemika ideowa Wyspiańskiego z tradycją romantyczną, a zwłaszcza kultem bohaterszczyzny i chwalebnej śmierci za ojczyznę. „Powstań Polsko, skrusz kajdany, dziś twój triumf albo zgon” – głoszą słowa pieśni Casimira Delavigne'a, napisanej na wieść o powstaniu listopadowym. Utwór ten, przetłumaczony przez Karola Sienkiewicza i opatrzony tytułem „Warszawianka”, stał się zdaniem autora „Wyzwolenia" apoteozą raczej „zgonu” niż „triumfu”. Czy ludzie, którzy śpiewają takie pieśni są zdolni do wywalczenia niepodległości? Czy słowa „kto przeżyje wolnym będzie, kto umiera
Inscenizacja dramatu Alfreda de Musseta w reżyserii Agnieszki Holland z Jerzym Stuhrem w roli głównej. Musset odwołał się do starych kronik, przedstawiając burzliwe dzieje XVI-wiecznej Florencji, grę sił republikańskich i najmożniejszych rodów arystokratycznych, walkę o władzę w księstwie i pozycję wewnątrz klanu, dworskie intrygi, także z udziałem książąt kościoła. Z tego samego źródła autor zaczerpnął historyczne wątki dotyczące Lorenza de Medici, który w 1537 roku doprowadził do zamachu na życie księcia Florencji i swego krewniaka, Aleksandra de Medici.
Spektakl przeniesiony z Teatru Ateneum w Warszawie. Akcja sztuki rozpoczyna się w pracowni krawieckiej, podczas balu manekinów. Właśnie teraz, w ciągu jednej nocy w roku, mogą one zrealizować swoje marzenia o wolności. Niestety, przypadek sprawia, że uroczystość zostaje zakłócona. W pracowni pojawia się intruz, przywódca socjaldemokratów poseł Ribande. Bojąc się, by obcy nie wydał ich tajemnicy, manekiny skazują go na śmierć przez obcięcie głowy. Po wykonaniu wyroku manekin nr 41 przyprawia sobie czerep ofiary. W portfelu denata znajduje zaproszenie na bal organizowany przez potentata przemysłu samochodowego. Jako poseł Ribande bierze więc w nim udział, stając się tym samym obserwatorem politycznych intryg, afer, korupcji i rozmaitych, mniej lub bardziej obrzydliwych, gierek. Ich inspiratorami i uczestnikami są nie tylko opływający w dostatki kapitaliści, lecz także ich rzekomi przeciwnicy - działacze robotniczy.
Komedia w trzech aktach wierszem, wystawiona po raz pierwszy we Lwowie 29 kwietnia 1822 roku. Spektakl z 1978 roku wyreżyserował Jan Świderski. W akcji biorą udział cztery osoby: Elwira (Elżbieta Starostecka), jej mąż - hrabia Wacław (Jerzy Kamas), kochanek Alfred (Marek Kondrat), oraz pokojówka i powiernica - Justysia (Joanna Szczepkowska), z którą obaj panowie zdradzają hrabinę. Komedia obraca się wokół jednej sprawy - zdrady małżeńskiej, a rozgrywa w jednej dekoracji w domu Wacława, zachowując jedność miejsca i zręcznie skonstruowanej akcji, prowadzącej do zdemaskowania czworokąta. Z realizmem i odwagą obserwacji obyczajowej, przesyconej jadowitą ironią, harmonizuje zakończenie, w którym obaj mężczyźni całą winę zrzucają na Justysię, zapowiadając wysłanie jej do klasztoru (co pozwoli im pozbyć się świadka). W trójkącie Elwira - Wacław - Alfred wszystko zostanie po dawnemu.
Sensacyjny dramat autorstwa Feliksa Falka, ukrywającego się pod pseudonimem Edward Neyman. Spektakl z 1978 roku wyreżyserował Bogdan Augustyniak. Groźny bandyta szukając schronienia przed poszukującą go milicją porywa przypadkową osobę, Mirosza – zdolnego inżyniera mającego udać się na placówkę zagraniczną. Przestępca postanawia ukryć się w domu Miroszów. Zatrzymuje tam również znajomych inżyniera. Gangster oczekuje pomocy ze strony wspólnika, zostaje jednak przez niego zastrzelony. Inżynier Mirosz, po nieprzyjemnych przeżyciach postanawia pozostać w kraju i razem z żoną zaopiekować się chorym teściem.
Dramat Stanisława Wyspiańskiego w monumentalnej inscenizacji Andrzeja Wajdy. Spektakl zaliczony do Złotej Setki Teatru Telewizji. Głośny spektakl Andrzeja Wajdy przygotowany na scenie Starego Teatru im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie w 1974 roku, został przeniesiony w plener, do warszawskich Łazienek, gdzie narodził się pomysł napisania „Nocy listopadowej” podczas pobytu Stanisława Wyspiańskiego w 1898 roku. Łazienki, jak można sądzić, zrobiły na nim tak wielkie wrażenie, że właśnie tu dostrzegł idealne miejsce akcji swojego dramatu i niezwykle skrupulatnie odtworzył w sztuce nawet topografię terenu.
Najstarsza polska sztuka teatralna. Tragedię Jana Kochanowskiego zrealizował Zbigniew Zapasiewicz w roku 1979. W dwa tygodnie po zaślubinach podkanclerzego koronnego Jana Zamoyskiego z Krystyną, córką Mikołaja Radziwiłła zwanego Czarnym, odbyły się uroczyste przenosiny nowożeńców do domu pana młodego. Zamoyski postanowił uświetnić to wydarzenie wystawieniem niepublikowanej dotychczas tragedii Jana Kochanowskiego. Tragedia Jana Kochanowskiego nawiązuje do klasycznego wątku literatury antycznej. Przedstawione w niej wydarzenia poprzedzają wyprawę Greków przeciwko Troi, opisaną w „Iliadzie” Homera. Do Troi przybywają greccy posłowie, żądając wydania Heleny, żony Menelausa, uprowadzonej przez królewicza Parysa zwanego też Aleksandrem. Właściwie wszystko przemawia za tym, by oddać piękną Helenę prawowitemu małżonkowi. Wina królewicza trojańskiego – pogwałcenie praw boskich i świętego prawa gościnności – jest oczywista. Młodych nie łączy prawdziwie głębokie uczucie – dla Aleksandra Helena j
Telewizyjna adaptacja opowiadania Stanisława Grochowiaka z 1979 roku. Opowieść esesmana, wychowanka ideologii narodowego socjalizmu, komendanta obozu, który tłumaczy motywy swojego postępowania i przedstawia historię związku z żoną Nelli, na podstawie małżeńskiego dziennika. Mianem trismusu określa się mimowolny skurcz szczęk występujący u psów po ugryzieniu ofiary.
Spektakl Macieja Wojtyszki „Epilog” z 1979 roku przedstawia ten okres życia Mickiewicza, w którym poeta po wydaniu „Pana Tadeusza” zaprzestał publikowania utworów poetyckich i poświęcił się działalności organizatorskiej wśród emigrantów powstania listopadowego; kiedy to romantyczny twórca podjął misję pielgrzyma wolności.
„Kartoteka” wydaje się dziś wyjątkowo wiernym odwzorowaniem świata przedstawionego w sztuce. Siła wizji reżysera poraża do dzisiaj. To on pierwszy z taką mocą ukazał tragizm, grozę i ciemność Różewiczowskiego dramatu. Reportażowe, realistyczne „dokrętki”, przedstawiające świat wokół domu Bohatera paradoksalnie pogłębiły surrealistyczną aurę, w której toczy się akcja. „Kartoteka” to ciąg luźno powiązanych epizodów. W ich centrum znajduje się leżący w łóżku Bohater, nazywany przez odwiedzających go ludzi rozmaitymi imionami. Czyżby więc uosabiał całe pokolenie?. Spektakl otwiera scena mierzenia pokoju i łóżka przez dwie anonimowe postacie. Rodzi się sugestia, że to fragment przygotowań do pogrzebu. Kolejne sceny zaś są chaotyczną projekcją wstecz, dotyczącą wybranych epizodów z życia Bohatera. W tej gmatwaninie wspomnień, lęków, wizji i obsesji szamocze się „ja” Bohatera, wspaniale granego przez Tadeusza Łomnickiego.
Słynny dramat Tadeusza Różewicza, tym razem w wersji Krzysztofa Kieślowskiego z 1979 roku z Gustawem Holoubkiem. Debiut dramaturgiczny poety Tadeusza Różewicza (ur. 1921) przyjęto raczej z dystansem, jego propozycja zbytnio różniła się od tego, co wówczas widywano w teatrach. Od premiery „Kartoteki” (Teatr Dramatyczny w Warszawie, 1960) było jednak jasne, że jego sceniczna twórczość jest zjawiskiem szczególnym – „była próbą zerwania z polskim teatrem typu Zapolskiej, a nie mogła być polską odbitką Becketta czy Ionesco”. „Stała się jakby nowym alfabetem dramatycznym” – jak określił to sam autor po latach.
Teatralna klasyka Edmonda Rostanda. Spektakl w reżyserii Krzysztofa Zaleskiego znalazł się w Złotej Setce Teatru Telewizji. Prapremiera „Cyrana de Bergerac” odbyła się w 1897 roku. Sztukę przyjęto entuzjastycznie, podobnie jak tytułową kreację słynnego francuskiego aktora Konstantego Coquelina. Cyrano de Bergerac dołączył do panteonu ról, które są marzeniem każdego aktora. Już na etapie realizacji reżyser Krzysztof Zaleski nie krył, że przedstawienie powstaje głównie z myślą o Piotrze Fronczewskim. Sztuka Rostanda w interpretacji Zaleskiego to opowieść przede wszystkim liryczna, historia wielkiej, romantycznej, niespełnionej miłości. Cyrano jest najpierw nieszczęśliwym kochankiem, a dopiero potem dumnym wojakiem, ośmieszającym przeciwników zarówno szpadą, jak i ciętym dowcipem.
Komedia, którą napisał Jarosław Abramow-Newerly, satyryk, pisarz, kompozytor. Autor był współtwórcą Studenckiego Teatru Satyryków i jednym z czołowych twórców „polskiej szkoły słuchowisk”. Stworzył kilkadziesiąt sztuk teatralnych. Wraz z Agnieszką Osiecką napisał „Piosenkę o okularnikach”. Dla Teatru Telewizji sztukę wyreżyserował w 1980 r. Ryszard Ber, który skrócił ją w porównaniu z wersją sceniczną. Jedyną rolę żeńską Ber powierzył Marii Malickiej, gwieździe przedwojennego teatru.
Klasyczna tragedia Sofoklesa w reżyserii Jerzego Gruzy. Antygona, córka Edypa. Jej zwaśnieni bracia, Eteokles i Polineikes, giną w walce o Teby. Władca tej krainy, Kreon, broniąc interesów i powagi państwa, zakazuje grzebania zdrajcy Polineika. Antygona, posłuszna prawom boskim i ludzkim powinnościom siostry, postanawia oddać bratu ostatnią posługę. Starcie dwóch odmiennych racji i konfliktetyczny między bohaterami, którzy w różny sposób pojmują hierarchię wartości i praw, stanowią podstawę tragedii,uznanej za klasyczny wzór doskonałości.
Adaptacja „Kordiana” Juliusza Słowackiego, którą dla Teatru Telewizji przygotował w 1980 r. Gustaw Holoubek. Dramat, który uznawany jest przez historyków literatury za dzieło generacyjne, powstał w Genewie w 1838 r. Poeta wymyślił imię głównego bohatera na potrzeby sztuki – „cordis” to po łacinie „serce”, a więc Kordian – dający serce. Dramat nawiązuje do Powstania Listopadowego i wyjaśnia przyczyny jego upadku. Główny bohater Kordian (Marek Kondrat) przeżywa rozczarowanie do romantycznej miłości. Po nieudanej próbie samobójstwa wyjeżdża do Anglii i Włoch. W czasie tej podróży przekonuje się, że światem rządzi pieniądz. Na szczycie Mont Blanc Kordian z nieszczęśliwego kochanka przemienia się w patriotę i znajduje sens życia. Po spotkaniu ze spiskowcami postanawia sam zabić cara. Zamach nie udaje się, Kordian zostaje schwytany i zamknięty w domu wariatów. Car wydaje na Kordiana wyrok śmierci, jednak Wielki Książę żąda od swojego brata, cara ułaskawienia Kordiana. Czy egzekucja zostanie
Sztuka Ireneusza Iredyńskiego w reżyserii Jolanty Słobodzian. Spektakl z 1980 roku. W opuszczonej sali gimnastycznej spotykają się przedstawiciele tajnej organizacji, komisarz policji i jego zastępca oraz dziewczyna. Judasz (w tej roli Jerzy Trela), obarczony złą sławą swego biblijnego imienia, staje pomiędzy dwiema grupami ludzi, niby zwalczających się, ale stosujących te same metody. Tytułowy bohater staje wobec dylematu, jaką zachować postawę wobec towarzyszy sprawy i inwigilującej ich policji. Czy jest możliwe uniknięcie przeznaczenia zdrady? Jaki sens w świecie wzajemnej przemocy mają wartości: lojalność, przyjaźń i miłość? W spektaklu wystąpili także: Elżbieta Karkoszka, Jerzy Radziwiłowicz, Edward Lubaszenko i Piotr Wójcik.
Komedia Franciszka Zabłockiego w reżyserii Andrzeja Strzeleckiego z 1980 roku. Satyra antydworska i antysarmacka. Fabuła sztuki oparta jest na symbolicznym działaniu magicznego pierścienia i opowiada o władcy utopijnej krainy Kokanii. Niemądry i znudzony despotyczną władzą król spragniony jest żywszych podniet i dodatkowych atrakcji. Zazdrosny o uczucia, jakie żywią do siebie Filander i Ludwila, usiłuje wszystko popsuć. Czarodziej Alzor czuwa jednak nad szczęśliwym zakończeniem ciągu dziwnych zdarzeń. W spektaklu Teatru Telewizji wystąpili m.in. Anna Seniuk, Marian Kociniak, Jerzy Bończak, Joachim Lamża.
Jednoaktowa komedia Aleksandra Fredry w reżyserii Andrzeja Łapickiego. Spektakl z 1980 roku. Dwóch serdecznie się nieznoszących braci – Jan i Piotr (Wiesław Michnikowski i Bronisław Pawlik) – nie może i nie chce dojść do porozumienia w sprawie wyboru kandydata na męża dla dorastającej kuzynki, której wychowaniem obaj się zajmują. Żaden nie chce ustąpić drugiemu i zrobią wszystko aby dokuczyć sobie nawzajem. Najbardziej cierpi na tym Zofia (Joanna Szczepkowska), która pragnie jak najszybciej zostać żoną swego ukochanego Lubomira. Ten widząc bezskuteczność swych zabiegów o rękę ukochanej wpada na pomysł fortelu, dzięki któremu bracia, myśląc, że postępują sobie wbrew, godzą się na ślub zakochanych.
Spektakl „Wyzwolenie” zyskał sobie opinię wzorcowego, a dziś jest już legendą. Na jego temat powstała bogata literatura fachowa, pełna zachwytów nad inscenizacyjnym geniuszem Konrada Swinarskiego. Przedstawienie znalazło się w Złotej Setce Teatru Telewizji. „Rzecz napisana w 1902 roku. Dzieje się na scenie teatru krakowskiego” – głosi napis w prologu telewizyjnej inscenizacji „Wyzwolenia” Stanisława Wyspiańskiego. Przedstawienie w reżyserii Konrada Swinarskiego, zostało zarejestrowane 21 października 1979 roku w Starym Teatrze im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie, w pięć lat po premierze, a w cztery po śmierci reżysera. I mimo że dramat autora „Wesela” wystawiano wcześniej i później wielokrotnie, właśnie ten spektakl zyskał sobie opinię wzorcowego, a dziś jest już legendą.
Przypowieść dramatyczna o bogatej, kapryśnej wdowie – hrabinie Harrys i zakochanym w niej młodym, ubogim poecie, Mak-Yksie. Kapryśna arystokratka udaje, że nie dostrzega jego miłości, wyszukuje sobie liczne zajęcia dobroczynne i pobożne, które urozmaicają jej czas żałoby.. Przez przekorę odtrąca także swojego dawnego wielbiciela grafa Szeligę, którego pokocha z wzajemnością jej powiernica Magdalena. Wkrótce Hrabina Harrys zaczyna żałować swoich postępków i niespodziewanie, na balu, po przypadkowym afroncie wobec Mak-Yksa, ofiarowuje mu swą rękę. Pogodne z pozoru zakończenie – połączenie dwu par – staje się pretekstem do rozważań nad ludzką naturą. „Pierścień Wielkiej Damy” to norwidowska diagnoza stanu moralnego, emocjonalnego i intelektualnego społeczeństwa polskiego II połowy XIX w. Refleksje o samotności człowieka, stosunku do artysty i jego roli w społeczeństwie pojawiają się obok rozważań na temat płytkości życia umysłowego współczesnych Norwida, a także o zniewoleniu ludzi przez
Dokonana przez Zygmunta Hübnera telewizyjna inscenizacja dramatu Zygmunta Krasińskiego. Złota Setka Teatru Telewizji. Spektakl został zrealizowany w pół filmowej, pół teatralnej konwencji, w naturalnej scenerii starych murów i ruin, w pięknych plenerach, wśród mgieł, dymów i ognia symbolizującego grozę rewolucyjnego piekła. Jak podkreślano w recenzjach popremierowych, widowisko urzeka urodą romantycznej stylizacji – „dokonała się na małym ekranie konkretyzacja tego, co zawsze pozostawało poza możliwościami sceny, przy czym w aranżacji tła czuje się rygor stylu,smakowanie detali, estetyczny ład. Słowem, »Nie-Boska« jakiej nie było”.
Telewizyjna adaptacja, napisanej w 1958 r., debiutanckiej sztuki Sławomira Mrożka. W „Policji” pod charakterystyczną dla twórczości dramatopisarza groteską kryje się racjonalizm satyryka wyczulonego na każde kłamstwo, niedomówienie i błąd w logice myślenia i działania. Na uwagę w spektaklu wyreżyserowanym w 1981 roku przez Janusza Kijowskiego zasługują znakomite aktorskie kreacje.
Dramat autorstwa Stanisława Wyspiańskiego w reżyserii Jana Kulczyńskiego. Dramat ten uważany jest za jedno z najważniejszych dzieł epoki Młodej Polski. Przyniósł Wyspiańskiemu wielką popularność. Akcja dramatu osnuta jest na realnym wydarzeniu – ślubie Lucjana Rydla z chłopką z podkrakowskich Bronowic. Zabawa weselna gromadząca chłopów i gości z miasta przeobraża się w widowisko wizyjno-symboliczne, w którym następuje szydercza konfrontacja romantycznego mitu gotowości do powstańczego zrywu i niedojrzałością ówczesnego społeczeństwa. W spektaklu z 1981 roku wystąpili m.in. Anna Seniuk, Krzysztof Chamiec, Krystyna Wachelko-Zaleska, Piotr Fronczewski, Wojciech Pszoniak, Jan Englert, Franciszek Pieczka, Wojciech Siemion, Antonina Gordon-Górecka, Zofia Kucówna, Zbigniew Zapasiewicz, Jadwiga Jankowska-Cieślak, Gustaw Holoubek i w roli Chochoła Henryk Talar.
Spektakl ze Złotej Setki Teatru Telewizji. Wielka tragedia Williama Szekspira w reżyserii Andrzeja Chrzanowskiego. Inscenizacja tragedii Williama Szekspira uznana w plebiscycie telewidzów za Najlepszy spektakl Teatru TV 1984 roku. W widowisku wystąpili po raz pierwszy razem dwaj wybitni aktorzy, Daniel Olbrychski w roli tytułowej i Piotr Fronczewski jako Jagon. Obaj zagrali wbrew aktorskiej tradycji grania tych postaci, tworząc niezapomniane kreacje, ważne w ich dorobku artystycznym.
Część III „Dziadów”, zwana „Dziadami drezdeńskimi” w reżyserii Jana Kulczyńskiego z 1981 roku przedstawia wydarzenia związane z wileńskim procesem filomatów. Główny bohater dramatu, poeta Konrad, ulega w więzieniu przemianie w bojownika sprawy narodowej. Jego współtowarzysze niedoli zgromadzeni w wigilię Bożego Narodzenia opowiadają o nowych prześladowaniach. Konrad, żądając od Boga rządu dusz, posuwa się niemal do bluźnierstwa. Ksiądz Piotr ratuje upadłego poetę, wyzwalając go egzorcyzmami z władzy szatana. Bóg odsłania przed Księdzem przyszłe losy Polski i wybawcę narodu, nazwanego tajemniczo „czterdzieści i cztery”.
Dramat Juliusza Słowackiego w wybitnej realizacji telewizyjnej Olgi Lipińskiej z 1981 roku. Inscenizacja „Balladyny”, łącząca ponadczasowy tekst wybitnego polskiego poety romantycznego z nowoczesną formą telewizyjną, na trwałe zapisała się w historii polskiego teatru telewizji.
Adaptacja telewizyjna powieści „Przedwiośnie” Stefana Żeromskiego.Trudna sytuacja społeczno-polityczna odrodzonego po latach zaborów państwa polskiego przedstawiona poprzez biografię postaci Cezarego Baryki (w tej roli Tomasz Stockinger), młodego Polaka, urodzonego i wychowanego wśród Rosjan.
Spektakl z 1981 roku w reżyserii Bogdana Baera, na podstawie dramatu Wojciecha Bogusławskiego. Dla widzów premierowego przedstawienia w 1792 roku było oczywiste, że w tej pogodnej komedii: „Każda scena ma w sobie alegorię wielce znaczącą”. Patriotyczną i polityczną wymowę „Henryka VI na łowach” dostrzegły też ówczesne władze, które po drugim przedstawieniu wydały zakaz grania i rozpowszechniania sztuki drukiem. Wojciech Bogusławski, w jednej osobie autor, aktor i dyrektor Teatru Narodowego musiał tłumaczyć się przed komendantem Warszawy niemal z każdego słowa sztuki. Na swoją obronę miał jedno – dramat rozgrywa się nie w Polsce, lecz w Anglii i piętnuje wynaturzenia władzy, które zdarzają się w każdym państwie.
Cykl „Pan Cogito”, opublikowany w 1974 r., zaliczany jest do najwybitniejszych osiągnięć poety, piewcy antyku i tradycji śródziemnomorskiej, znawcy kultury, którego równie mocno obchodzą dylematy egzystencjalno-moralne człowieka. Tom wierszy, które składają się na ten poemat i traktat filozoficzny zarazem, zawiera refleksje o osobie ludzkiej, cierpieniu i bólu. Pan Cogito to uosobienie człowieka współczesnego, jakby postać syntetyczna, której charakter, reakcje i poglądy poeta kreśli z dystansem, często z ironią, ale jednocześnie ze współczuciem i sympatią. Cogito rozmyśla o poczuciu tożsamości, o duszy, odkupieniu i piekle, o Prometeuszu, Minotaurze, Kaliguli, Spinozie. Stawia pytania od wieków zaprzątające ludzką świadomość, kontempluje dzieła sztuki i naturę. Szuka sensu istnienia.
Napisany w 1909 roku dramat historyczno-obyczajowy został zrealizowany dla Teatru Telewizji w 1981 roku. Reżyser Józef Gruda znakomicie „przykroił” nieco rozwlekły tekst Nowaczyńskiego dla potrzeb sceny, nadając mu większą zwartość i dynamikę. Zachował przy tym ideową wymowę oryginału. W zamierzeniu Nowaczyńskiego „Wielki Fryderyk” to bowiem nie tylko wnikliwy portret genialnego satrapy, lecz także bezlitosne napiętnowanie polskich wad narodowych, uosabianych zwłaszcza przez biskupa Ignacego Krasickiego.
Adaptacja prozy Hanny Krall. Spektakl w reżyserii Andrzeja Brzozowskiego z 1981 roku. Opowieść o Marku Edelmanie, zastępcy komendanta powstania w Getcie Warszawskim w kwietniu 1943 roku, który po wojnie został ordynatorem oddziału reanimacji w jednym z łódzkich szpitali. Akcja sztuki rozgrywa się w dwóch planach, które się wzajemnie przeplatają. W pierwszym planie – Edelman (Zbigniew Zapasiewicz) rozmawia z reporterką (Elżbieta Kepińska) na terenie ówczesnego getta.
Komedia Aleksandra Fredry wyreżyserowana przez Andrzeja Łapickiego z doborową stawką aktorów: Ireną Kwiatkowską, Ryszardą Hanin, Grażyną Barszczewską, Januszem Gajosem i in. W dworku kasztelanowej oczekiwany jest pan Tulski - narzeczony jej bratanicy Wandy. Małżeństwo to ułożone jest przez rodziny, młodzi nie znają się. Obie panie zostają ostrzeżone listem kuzynki, że narzeczony ma przybyć incognito, a znakiem rozpoznawczym jest blizna na czole. Przypadkiem w dworku zjawia się Władysław Barski, którego wszyscy biorą za oczekiwanego Tulskiego. Kiedy więc przybywa właściwy Tulski, uważany jest za oszusta. Trwa komedia pomyłek i mistyfikacji. Nieoczekiwanie dla wszystkich Wanda obdarza uczuciem pana Barskiego i zaaranżowane małżeństwo z Tulskim nie dochodzi do skutku.
Pod naporem barbarzyńców i rodzącego się chrześcijaństwa następuje rozpad imperium rzymskiego. Irydion, Grek przepojony nienawiścią do Rzymian i chęcią zemsty za krzywdy swego kraju spiskuje przeciw imperium. Pragnie doprowadzić do jego obalenia. W imię wzniosłych uczuć patriotycznych sprzeniewierza się własnym wartościom etycznym, a dla osiągnięcia celu poświęca: ukochaną siostrę i swą miłość. Poczynania Irydiona kończą się klęską. Głos Opatrzności wskazuje mu dalszą drogę i zsyła go do cierpiącej (po powstaniu listopadowym) Polski.
Spektakl stanowiący kompilację liryków (m.in. „Pióro”, „Moja piosnka I”, „W pamiętniku”, „Fortepian Szopena”, „Moja ojczyzna”) i poematów („Promethidion”, „Assunta, czyli spojrzenie”, „Niewola”) Cypriana Kamila Norwida, przygotowany przez zespół artystyczny Teatru Dramatycznego im. Aleksandra Węgierki w Białymstoku.
Dwuczęściowe przedstawienie „Dziadów” Adama Mickiewicza jest dokumentalnym zapisem głośnej inscenizacji Konrada Swinarskiego w Starym Teatrze w Krakowie z 1973 roku. W sferze idei celem nadrzędnym dla Swinarskiego było to, co Mickiewicz nazywał budzeniem w sobie nowego człowieka, sprawa duchowego odrodzenia. Aby pokazać to zmaganie się ze sobą trudne i samotne, uruchomił cały budynek teatralny – scenę i amfiteatr.
Dwuczęściowe przedstawienie „Dziadów” Adama Mickiewicza jest dokumentalnym zapisem głośnej inscenizacji Konrada Swinarskiego w Starym Teatrze w Krakowie z 1973 roku. W sferze idei celem nadrzędnym dla Swinarskiego było to, co Mickiewicz nazywał budzeniem w sobie nowego człowieka, sprawa duchowego odrodzenia. Aby pokazać to zmaganie się ze sobą trudne i samotne, uruchomił cały budynek teatralny – scenę i amfiteatr. Telewizyjnej rejestracji spektaklu dokonano w osiem lat po tragicznej śmierci Konrada Swinarskiego w katastrofie samolotowej w 1975 r. i w dziesięć – po krakowskiej premierze „Dziadów”. Wszyscy współtwórcy widowiska mieli świadomość, że utrwalają na taśmie magnetycznej dzieło wybitnego twórcy, który ma trwałe miejsce w historii polskiego teatru. Reżyser Laco Adamik, który wcześniej współpracował ze Swinarskim przy przeniesieniu na mały ekran jego „Wyzwolenia”, oraz cały ówczesny zespół Starego Teatru wnikliwie rozważali wszystkie pomysły inscenizacyjne. Spektakl Laco Adamika
Juliusz Słowacki (1809-1849) opuścił Polskę w 1831r. i nigdy do ojczyzny nie wrócił. Tęsknił za Polską i za matką, najważniejszą kobietą w jego życiu. Napisał do matki wiele listów, dedykował jej też liczne wiersze. Wybór listów i utworów poświęconych matce prezentuje Krzysztof Kolberger. Rok produkcji: 1984 Czas trwania: 20 min. Program przygotowała: Nina Terentiew Współpraca: Jerzy Gorazdowski, Stefan Kasperek, Jan Zawierski Obsada: Krzysztof Kolberger
„Wielopole,Wielopole” – dwukrotnie powtórzona w tytule nazwa wsi, w której urodził się Tadeusz Kantor (1915-90), jest sygnałem istotnej dla całego spektaklu powtarzalności zdarzeń, podwójności postaci i dwuznaczności. Inscenizacja zaliczona do Złotej Setki Teatru Telewizji. Przedstawienie powstało podczas włoskiego stażu teatru Cricot 2, premiera odbyła się 23 czerwca 1980 r. w dawnej bazylice przy via Santa Maria we Florencji, w obecności elity krytyków włoskich i europejskich, stając się kolejnym triumfem „geniusza współczesnego teatru”.
Dokonana w 1984 roku przez Jana Błeszyńskiego adaptacja powieści Zofii Nałkowskiej. „Granica” to psychologiczno-obyczajowe studium z okresu dwudziestolecia międzywojennego. Bohaterem dramatu jest młody dziennikarz Zenon Ziembiewicz (w tej roli wystąpił Jan Frycz). W życiu zawodowym i prywatnym angażuje się w niebezpieczne związki. Pragnąc zmian w obrazie politycznym i społecznym kraju wchodzi w dziwny układ z wpływowym, konserwatywnym politykiem Czechlińskim (Edward Lubaszenko). W życiu prywatnym nie umie wyrzec się namiętności do Justyny i nie potrafi zrezygnować z miłości żony. Ziembiewicz przekracza granicę moralności i uczciwości...
„Królowa śniegu” to jedna z najbardziej znanych bajek Hansa Christiana Andersena. Spektakl dla Teatru Telewizji w 1984 roku wyreżyserowała Barbara Borys-Damięcka, która także dokonała adaptacji tekstu. Opowieść o przyjaźni i miłości, dzięki której można pokonać każde zło. Historia Kaja, porwanego w krainę mrozu przez złą Królową Śniegu oraz Gerdy, która przemierza odległe krainy, aby uratować swego przyjaciela.
Komedia Moliera w trzech aktach. Pierwszy raz wystawiono ją na dworze w Wersalu w obecności Ludwika XIV w 1668 r. W spektaklu z 1985 r. zagrali aktorzy z Państwowego Teatru im. A. Węgierki w Białymstoku. To opowieść o bogatym chłopie, Grzegorzu Dyndale (Jerzy Siech), który ma wielkie ambicje. Jest próżny, łasy na pochwały i honory. Żeni się więc z córką ubogiego szlachcica. Żona (Krystyna Rayska) nim pogardza i go poniża, tak samo jak teściowie (Krzysztof Ziembiński i Danuta Zaborowska). Czyli los go karze dotkliwie. Z tej właśnie sztuki Moliera pochodzi słynny cytat: „Sam tego chciałeś, Grzegorzu Dyndało”.
Dokonana w 1984 roku przez Jana Błeszyńskiego adaptacja powieści Zofii Nałkowskiej. „Granica” to psychologiczno-obyczajowe studium z okresu dwudziestolecia międzywojennego. Bohaterem dramatu jest młody dziennikarz Zenon Ziembiewicz (w tej roli wystąpił Jan Frycz). W życiu zawodowym i prywatnym angażuje się w niebezpieczne związki. Pragnąc zmian w obrazie politycznym i społecznym kraju wchodzi w dziwny układ z wpływowym, konserwatywnym politykiem Czechlińskim (Edward Lubaszenko). W życiu prywatnym nie umie wyrzec się namiętności do Justyny i nie potrafi zrezygnować z miłości żony. Ziembiewicz przekracza granicę moralności i uczciwości...
Dokonana w 1984 roku przez Jana Błeszyńskiego adaptacja powieści Zofii Nałkowskiej. „Granica” to psychologiczno-obyczajowe studium z okresu dwudziestolecia międzywojennego. Bohaterem dramatu jest młody dziennikarz Zenon Ziembiewicz (w tej roli wystąpił Jan Frycz). W życiu zawodowym i prywatnym angażuje się w niebezpieczne związki. Pragnąc zmian w obrazie politycznym i społecznym kraju wchodzi w dziwny układ z wpływowym, konserwatywnym politykiem Czechlińskim (Edward Lubaszenko). W życiu prywatnym nie umie wyrzec się namiętności do Justyny i nie potrafi zrezygnować z miłości żony. Ziembiewicz przekracza granicę moralności i uczciwości...
Żartobliwa groteska sceniczna, parafrazująca znany temat księżniczki i uwierającego ją ziarnka grochu. Owo ziarnko ma być sprawdzianem szlachetnego urodzenia kandydatki na żonę Królewicza. Prawdziwość pochodzenia z książęcego rodu jest warunkiem, jaki królewska rodzina stawia pannie, która może poślubić księcia. W spektaklu wystąpili m.in. Anna Polony, Anna Dymna, Dorota Pomykała, Edward Lubaszenko i Krzysztof Globisz.
Dramat poetycki nawiązujący do tradycji misterium Zmartwychwstania Pańskiego. Uczniowie Chrystusa spotykają się w Wieczerniku - miejscu, w którym odbyła się Ostatnia Wieczerza. Po ukrzyżowaniu Chrystusa obawiają się represji i prześladowań. Omawiają swoje zachowania wobec Pana. Dowiadują się, że ciała Chrystusa nie ma w grobie. Jezus zjawia się w Wieczerniku. Nieobecny na miejscu Tomasz nie wierzy w zmartwychwstanie - chce dotknąć ran na ciele Jezusa.
Dwuczęściowa inscenizacja tragedii Williama Szekspira, zrealizowana w 1985 roku przez Jana Englerta. Akcja sztuki rozgrywa się na zamku w Elsynorze i rozpoczyna się po nagłej śmierci duńskiego króla. Na tron wstępuje jego brat Klaudiusz, który ożenił się z wdową - królową Gertrudą. Do kraju wraca syn zmarłego króla, Hamlet. Ma żal do matki, że za szybko wyszła ponownie za mąż. Hamletowi ukazuje się duch ojca, który wyznaje, że został zabity przez brata. Hamlet postanawia zemścić się na stryju. By zdobyć dowody jego zbrodni, zaczyna zachowywać się jak obłąkany.
Dwuczęściowa inscenizacja tragedii Williama Szekspira, zrealizowana w 1985 roku przez Jana Englerta. Akcja sztuki rozgrywa się na zamku w Elsynorze i rozpoczyna się po nagłej śmierci duńskiego króla. Na tron wstępuje jego brat Klaudiusz, który ożenił się z wdową - królową Gertrudą. Do kraju wraca syn zmarłego króla, Hamlet. Ma żal do matki, że za szybko wyszła ponownie za mąż. Hamletowi ukazuje się duch ojca, który wyznaje, że został zabity przez brata. Hamlet postanawia zemścić się na stryju. By zdobyć dowody jego zbrodni, zaczyna zachowywać się jak obłąkany.
Tak jak we wszystkich swoich dziełach, tak i w „Czajce”, Antoni Czechow ukazuje przede wszystkim psychologiczne i emocjonalne relacje międzyludzkie – na kanwie niespełnionych uczuć i niezrealizowanych marzeń. Akcja spektaklu z 1986 roku, w reżyserii Jana Englerta, rozgrywa się w ziemskim majątku Sorina niedaleko Moskwy. Przyjeżdża tu aktorka Arkadina (Halina Łabonarska) w towarzystwie znanego pisarza Trigorina (Olgierd Łukaszewicz). Konstanty Trieplew (Jan Frycz), syn Arkadiny, wystawia dla gości swoją sztukę która nie zyskuje uznania wśród widzów. Młody twórca załamuje się. W sztuce gra młoda aktorka Nina (Joanna Szczepkowska), ukochana Konstantego. Nina zakochuje się w Trigorinie. Goście wyjeżdżają do Moskwy. Po pewnym czasie ponownie odwiedzają Sorina. Przyjeżdża też po kryjomu, porzucona przez Trigorina, Nina. Po rozmowie z nią nieszczęśliwy Konstanty popełnia samobójstwo.
Telewizyjna adaptacja opowiadania Józefa Hena „Mgiełka” (1970) to obyczajowo-psychologiczne widowisko o uczuciach łączących dojrzałego mężczyznę i młodą dziewczynę. W rolach głównych wystąpili Marta Klubowicz i Janusz Gajos. Rzecz rozgrywa się w Warszawie, w naturalnych plenerach i autentycznych wnętrzach, a w liryczno-towarzyską grę wplątani są – poza parą głównych bohaterów – patronujący ich związkowi stołeczny playboy oraz dziarski porucznik z prowincji, aspirujący do roli narzeczonego dziewczyny, zwanej Mgiełką...
Antoni Cwojdziński (1896-1972) był fizykiem, asystentem na Uniwersytecie Warszawskim, uczył tego przedmiotu w gimnazjum. Zafascynowany teatrem, postanowił wykorzystać scenę jako jedyną w swoim rodzaju katedrę. „Jestem pośrednikiem między wielkimi uczonymi a szerokim kręgiem odbiorców” – twierdził. Podszedł do tego zadania z rzetelnością naukowca. Studiował w Państwowym Instytucie Sztuki Teatralnej, potem zdał egzamin aktorski, ukończył Wydział Reżyserii. Pod pseudonimem Antoni Wojdan występował w zespole „Reduty”. Dopiero po dziesięciu latach terminowania w teatrze napisał pierwszą sztukę, „Teorię Einsteina” (1934), którą wystawił w „Reducie” Juliusz Osterwa. Od 1941 r. Cwojdziński mieszkał w USA.
Adaptacja powieści Witolda Gombrowicza, zrealizowana w 1986 roku przez Macieja Wojtyszkę, ze znakomitą rolą Jana Peszka. Spektakl znalazł się w Złotej Setce Teatru Telewizji. Józio, narrator i jednocześnie bohater tej powiastki filozoficznej, trzydziestolatek uznawany za sztubaka, przebrany w szkolny mundurek, toczy pojedynek w kilku rundach ze światem i ludźmi - przeciw infantylizacji, czyli upupieniu; przeciwko narzucanym jemu i innym rolom, czyli gębie. Próbuje porachować się z idiotyzmem dydaktycznym szkoły, która wymusza na uczniach odkrycia w rodzaju „Słowacki wielkim poetą był”.
Znakomita, wielokrotnie nagradzana inscenizacja znanej bajki Benedykta Hertza. Napisany w latach trzydziestych „Czupurek” początkowo cieszył się sporą popularnością, wystawiano go nawet na deskach Reduty Juliusza Osterwy. Po wojnie nie miał szczęścia do teatru. Spektakl Barbary Borys-Damięckiej pozwolił na nowo „odkryć” walory tekstu Hertza, zarówno te komiczne, jak i poważniejsze, niemal filozoficzne (wszak autor był z wykształcenia filozofem). Duża w tym zasługa świetnych aktorów (Kowalewski, Merle, Dykiel). Prowadzeni wprawną ręką reżyserki sprawili, że „Czupurek” równie dobrze nadaje się do oglądania dla dzieci, jak i dla dorosłych.
Telewizyjna adaptacja przedstawienia wyreżyserowanego przez Zygmunta Hubnera w Teatrze Powszechnym w Warszawie z Darią Trafankowską w głównej roli. Sztuka rozgrywa się na dworze królewskim, przy czym miejsce akcji i postaci potraktowane są dość umownie. Są właściwie pretekstem - choć również znaczącym - do specyficznie Gombrowiczowskiego wykładu z antropologii, psychologii, socjologii. Centralnymi postaciami są Król Ignacy, Królowa Małgorzata oraz ich syn, Książę Filip, który zaręcza się z nieapetyczną, niewydarzoną i całkowicie pozbawioną seksapilu Iwoną.
Premiera „Domu kobiet”, pierwszej sztuki teatralnej Zofii Nałkowskiej, odbyła się w Teatrze Polskim w 1930; stała się wydarzeniem artystycznym. Potem sztuka pojawiała się wielokrotnie na różnych scenach. W telewizji również doczekała się kilku inscenizacji.
Komedia z lat 80., napisana przez znanych reżyserów filmowych, braci Kondratiuków. Pod wątkiem obyczajowo-romansowym ukryta jest głębsza zaduma nad ludzką egzystencją i nad konwencjami, w które uwikłany jest człowiek: konwencjami środowiska, obyczaju, języka, sposobu bycia.
Bohaterami sztuki jest troje ludzi, których w młodości łączyła przyjaźń i wspólne zainteresowania. Po latach, w Polsce zjawia się jeden z dawnych przyjaciół, aby rozliczyć stare rany, znaleźć winnych jego przymusowego opuszczenia ojczyzny i emigracyjnego losu. Zdobył pozycję, jest niezależny ideologicznie i materialnie, teraz pragnie podsumować tych, którzy kiedyś prezentowali przekonania, z których i oni, i ich przywódcy dawno się wycofali. "Węzeł" jest przede wszystkim gorzkim rozliczeniem z przeszłością, która - jak udowadnia autor - będąc czymś nieodwołalnym, zostawia ślad na całe życie.
Sceniczna adaptacja powieści Josepha Conrada „W oczach Zachodu”, stanowiącej wnikliwe i bardzo krytyczne studium moralnej i społecznej odpowiedzialności tych, którzy mienią się przywódcami rewolucji, za los społeczeństw i jednostek uwikłanych w historię. Dla ludzi Zachodu rosyjscy „spiskowcy” z końca XIX wieku są gromadą skłóconych między sobą dyletantów, anarchistów bądź terrorystów gotowych na wszystko, byle zwrócić oczy świata na siebie i swoim zapewnić władzę i pozycję. Ludzie prości i uczciwi zawsze są ofiarami przewrotu, bowiem istotą rewolucji zwycięskiej są zawiedzione nadzieje i wykoślawione ideały. W roli Razumowa Jerzy Zelnik. W postać Profesora wcielił się Zygmunt Hübner. Natalię Haldinę zagrała Joanna Żółkowska.
Ciężko być Kopciuszkiem, niedobre siostry i złośliwa macocha zmuszają biedną sierotę do ciężkiej pracy. Wszystko jednak może się zmienić, gdy miła sąsiadka okazuje się Wróżką. Dowcipna, niekonwencjonalna inscenizacja Andrzeja Maja, wzbogacona muzyką Marka Grechuty w wykonaniu zespołu Anawa. W obsadzie znani krakowscy aktorzy m.in. Beata Paluch, Dorota Pomykała, Edward Linde-Lubaszenko, Marian Dziędziel.
Rzadko inscenizowana sztuka Michała Bałuckiego (1837-1901) miała prapremierę w Teatrze im. Juliusza Słowackiego w Krakowie w 1880 r. Główne role grali wówczas Alojzy Żółkowski syn, uznany za najwybitniejszego polskiego komika, i Wincenty Rapacki, znany z wybitnych ról fredrowskich, molierowskich i szekspirowskich.
Spektakl ze Złotej Setki Teatru Telewizji. „Wszystko, co tworzyłem dotychczas, miało zawsze cechę wyznania. Wyznania stawały się coraz bardziej osobiste. Wyznania, aby ocalić przed zapomnieniem. Wyznanie nostalgii, tęsknoty za powrotem do lat dzieciństwa, aby ocalić ten szczęśliwy czas klasy szkolnej. Później, aby ocalić swój pokój dzieciństwa, utrwalić, wplątać w wielką i duchową historię naszej kultury. A potem to ciągłe pragnienie i marzenie i wola, by twórczość była wolna, podległa tylko mnie, moim słabościom, szaleństwom, chorobom, moim klęskom, mojej samotności...” – mówił przed laty Tadeusz Kantor.
Trzyczęściowy fresk historyczny autorstwa Jerzego Mikkego w reżyserii Laco Adamika. Ostatnie lata panowania Zygmunta Augusta. Na tle zmian politycznych, kształtowania się nowożytnego i demokratycznego ustroju monarchii parlamentarnej, z sejmem, jako najwyższą władzą ustawodawczą, gdzie król staje się „strażnikiem praw”, rozgrywa się osobisty dramat króla, który nie może doczekać się potomka.
Trzyczęściowy fresk historyczny autorstwa Jerzego Mikkego w reżyserii Laco Adamika. Ostatnie lata panowania Zygmunta Augusta. Na tle zmian politycznych, kształtowania się nowożytnego i demokratycznego ustroju monarchii parlamentarnej, z sejmem, jako najwyższą władzą ustawodawczą, gdzie król staje się „strażnikiem praw”, rozgrywa się osobisty dramat króla, który nie może doczekać się potomka.
Trzyczęściowy fresk historyczny autorstwa Jerzego Mikkego w reżyserii Laco Adamika. Ostatnie lata panowania Zygmunta Augusta. Na tle zmian politycznych, kształtowania się nowożytnego i demokratycznego ustroju monarchii parlamentarnej, z sejmem, jako najwyższą władzą ustawodawczą, gdzie król staje się „strażnikiem praw”, rozgrywa się osobisty dramat króla, który nie może doczekać się potomka.
Telewizyjna adaptacja sztuki Ireneusza Iredyńskiego. Spektakl wyreżyserował Tomasz Zygadło („Ćma”, „Sceny dziecięce z życia prowincji”). Małżeństwo Stefana (Kazimierz Wysota) i Lidki (Grażyna Strachota) po sześciu latach trwania znalazło się na niebezpiecznym zakręcie. Lidka marzy o dziecku, Stefan jednak jest przeciwny jej planom. W dość napiętą atmosferę weekendu do ich daczy trafia Maria (Ewa Szykulska), dziewczyna Stefana sprzed dwudziestu lat. Lidka nie może pogodzić się z myślą, że Stefan dał się oczarować Marii. W tajemnicy przed mężem opuszcza daczę. Stefan zaczyna się domyślać choroby Marii. Dochodzi między nimi do ostrej wymiany zdań, w której Stefan wyjaśnia, że nie zamierza rozstać się z żoną i że nie jest tym samym człowiekiem, jakim był dwadzieścia lat wcześniej.
Komedia z morałem, której akcja toczy się na przełomie XIX i XX w. „Jacuś” Edwarda Lubowskiego w reżyserii Janusza Bukowskiego. Bohater sztuki, Jacuś, przyjeżdża do miasta z dalekiej wsi, by nabrać ogłady i poznać miejski „raj”. Jacusiowi umiera stryj i jego opiekunem zostaje radca. Jacuś dla znajomych radcy jest parweniuszem. Jego wygląd i słaba francuszczyzna powodują, że jest traktowany z góry, wyśmiewany. A przebywa w towarzystwie baronowej, jej córki Marty, hrabiego Dundasa i innych osób z tzw. wyższych sfer. Wszystko się zmienia, gdy radca ujawnia, że po zmarłym stryju Jacuś dziedziczy ogromny majątek: ziemię, kamienicę, sklepy. Baronowa gotowa jest wydać córkę Martę za pogardzanego dotąd Jacusia.
Sztuka, którą na zamówienie Teatru Telewizji napisał Eustachy Rylski, autor cenionych i nagradzany tomów opowiadań „Powrót. Stankiewicz” i „Tylko chłód”. To debiut dramaturgiczny autora. Bohaterem sztuki jest znakomity pisarz, Aleksander Rohatyński (Gustaw Holoubek), obchodzący właśnie siedemdziesiąte urodziny. Jubilata odwiedza córka (Aleksandra Konieczna), przybywają z gratulacjami przedstawiciele władz. On sam zachowuje wyniosły dystans wobec otoczenia, rozkoszując się urokami chłodnej jesieni. Tymczasem w oficjalnych gabinetach jesienią 1980 roku robi się coraz gorącej. Czynniki państwowe i faktycznie rządzący aparat partyjny, które przez dziesięciolecia były dla pisarza hojnym mecenasem, oczekują, że pupil władzy opowie się teraz po właściwej stronie barykady. Towarzysz Sapielak (Jan Peszek)oprócz życzeń jubileuszowych przywozi mgliste obietnice – Nagrody Nobla z Zachodu i „nagrody pocieszenia” ze Wschodu.
Zrealizowana w 1989 roku przez Janusza Majewskiego telewizyjna adaptacja komedii Mariana Hemara, której prapremiera miała miejsce w 1929 roku w Warszawie w Teatrze Polskim. – Przyjedzie taki drań z Galicji, bidula, skromne to i ciche. Już po roku puszy się we własnym aucie, we własnym futrze, ma co najlepsze krawaty i co najlepsze dowcipy, ani się człowiek obejrzał, a już pierwszorzędny piosenkarz, gwiazda, ba – trzy gwiazdki kabaretu polskiego. Wyrósł na naszych oczach na Fredrę piosenki żydowskiej, mało mu, wlazł na scenę Teatru Polskiego i tam swoje dowcipy wytrząsa. Ma fantazję i pomysłowość, ma żywe poczucie sceny i aktora, a to już na naszym bezrybiu nie rak, ale cały szczupak po żydowsku, albo sandacz z jajami – tak przemawiał po premierze Antoni Słonimski.
„Kwartet” (1989) Michała Komara i Tomasza Zygadły jest próbą rozliczenia Pokolenia ’68 z własną przeszłością. W warstwie fabularnej to dzieje pewnego kwartetu muzycznego. Czwórkę przyjaciół – skrzypków Wacka i Janusza, altowiolistę Felka i wiolonczelistkę Lenę – łączy ten sam rok urodzenia 1946 oraz muzyczna pasja. Poznajemy ich w 1956 roku, kiedy jako dziesięciolatkowie pracują nad ważnym dla nich występem. W ostatniej scenie rozgrywającej się współcześnie zespół spotyka się na jubileuszu swojego profesora.
Jedna z „królewskich” tragedii Williama Szekspira w reżyserii Feliksa Falka. Spektakl z 1989 roku zaliczono do Złotej Setki Teatru Telewizji. Historia Ryszarda III, ostatniego króla z dynastii Plantagenetów, panującego w latach 1483-85, jednego z najbardziej kontrowersyjnych władców Anglii. Historycy opisali Ryszarda III jako przebiegłego gracza politycznego, pozbawionego skrupułów w rządzeniu i szaleńczo odważnego w walce, demagoga chętnie dającego popisy niezwyciężonej dialektyki. Szekspir utrwalił taki właśnie wizerunek – osoby bezwzględnej, którą pcha do działania ambicja i zdobycie władzy, a także chęć powetowania sobie krzywd doznanych od natury i ludzi.
Spektakl teatralny, którego scenariusz powstał na podstawie tajemniczej i fascynującej powieści Franza Kafki. To jeden z najważniejszych tekst XX-wiecznej literatury. „Zamek” jest ostatnią częścią tzw. Trylogii samotności – dwie poprzednie to „Ameryka” i „Proces”. Franz Kafka odrzuca tradycyjne konwencje prozy (fabułą, opisowość) na rzecz wieloznacznych , parabolicznych obrazów, ukazujących tragizm jednostki we współczesnym społeczeństwie. Bohaterem jest Józef K. (Piotr Bajor), człowiek samotny, zmagający się beznadziejnie z anonimowymi siłami zbiurokratyzowanego świata
Adaptacja komedii polskiego prozaika, dramaturga oraz felietonisty okresu międzywojennego, Bruno Winawera. W przedstawieniu ukazano stosunek kół rządzących do postępu i nauki, prowadzący do wniosku, że w rządzie zasiadają osoby niekompetentne i potrzeba aż kapitału zagranicznego, aby sięgnąć po miliony.
Komedia „Bardzo dyplomatyczny obiad”... — to historia ukazująca kulisy wielkiej polityki. Są w niej interesujące role dla aktorów, atrakcyjna sceneria, paradoksalne sytuacje, finezyjny dialog i przede wszystkim — trzymająca w napięciu intryga. Akcja spektaklu rozgrywa się w 1831 roku w Neapolu, w rezydencji barona Dupont-Duval, ambasadora Francji. Gospodarz zaprosił na obiad ambasadorów europejskich mocarstw: Anglii, Prus, Austrii i Rosji. Okazuje się, że zaginęła mapa Europy, na której oznaczone były planowane nowe strefy wpływów. Podejrzenie o kradzież mapy pada na służbę barona Dupont. W czasie przesłuchania służący przyznają się do różnych przewinień, ale nie do kradzieży.
Dramat Zbigniewa Herberta dla Teatru Telewizji zaadaptował Andrzej Titkow. Spektakl o znieczulicy i zbrodni zaniechania. Młode małżeństwo (Marta Klubowicz-Różycka i Zbigniew Konopka) wyczekuje śmierci staruszki, która niegdyś przygarnęła ich do mieszkania w zamian za opiekę. Liczyli na szybki zgon kobiety i przejęcie całego mieszkania dla siebie. Rozmawiają o niej z największym obrzydzeniem, oburzeni, że muszą tak długo czekać na to, by wreszcie mogli być tylko we dwoje.
Dramat Sławomira Mrożka w reżyserii Kazimierza Dejmka. Spektakl zaliczony do Złotej Setki Teatru Telewizji. „Dzieją się różne tragedie, ale nic z nich nie wynika. Co pewnie jest istotą tragedii” – mówi jeden z aforyzmów Sławomira Mrożka. „Portret” (prapremiera 14 listopada 1987 r.) rozwija tę myśl. Kazimierz Dejmek, reżyser przedstawienia, do tropów literackich dodał teatralne – sceny z „Dziadów” w reżyserii Konrada Swinarskiego. Gra Jana Englerta i Piotra Fronczewskiego także niejednokrotnie zbliża się do wzorców romantycznych. Przemowa Bartodzieja z Prologu jest stylizowana na Wielką Improwizację. Anatol wywołujący w finale II aktu ducha Stalina kojarzy się z Guślarzem. Tenże Anatol początkowo występuje jako „Upiór”, później żywy człowiek, by wreszcie stać się kimś, kto przebywa „na świecie, lecz już nie dla świata”.
Spektakl przygotowany przez krakowski Teatr STU spotkał się z entuzjastycznym przyjęciem krytyki i publiczności, i został uznany za jedno z najlepszych przedstawień sezonu (prapremiera w marcu 1990 r.). Sukces był zaskakujący i tym większy, że literacką materię widowiska stanowił tekst zupełnie asceniczny – dzieło księdza Jędrzeja Kitowicza (1728-1804), które dla historyków i polonistów wciąż jest niewyczerpalnym źródłem wiadomości o życiu i zwyczajach XVIII stulecia. Dokładniej, scenariusz powstał na podstawie dwóch dzieł proboszcza z Rzeczycy – „Opis obyczajów za panowania Augusta III” oraz „Pamiętniki do panowania Augusta III i pierwszych lat Stanisława Augusta”. Mikołaj Grabowski, twórca tego niezwykłego spektaklu, wprowadził na scenę aktorów ubranych we współczesne kostiumy. Pojawiają się więc inteligent w garniturze i paniusia w kwiecistej sukience, student w krótkich spodenkach i strażak w mundurze galowym, małomiasteczkowa dewotka, współczesny pielgrzym i nowoczesna pracownica
Wielkie romantyczne monologi Adama Mickiewicza i Juliusza Słowackiego w interpretacji Jana Englerta. Spektakl z 1991 roku. Na scenie telewizyjnego studia pojawiają się Gustaw, Kordian i Konrad – najwięksi bohaterowie romantyczni. Wielka liryczna spowiedź Gustawa, pełna chorobliwej imaginacji, urojeń, halucynacyjnych wizji, będzie płynąć chaotycznym strumieniem miłosnego wyznania. Młodzieńczy bunt Kordiana, jego desperacka polityczna walka, irracjonalny optymizm wiary w zwycięstwo idei słusznej i sprawiedliwej zostaną w Wielkiej Improwizacji Konrada przeniesione w regiony etyki, odwiecznej walki dobrego i złego, zamienione w prometejską służbę ludzkości i mesjanistyczną dla niej ofiarę.
Komedia Bruno Winawera w reżyserii Edwarda Dziewońskiego. Spektakl z 1990 roku. Moryś i Rara wracają do Warszawy z Włoch, z podróży poślubnej. Odwiedza ich kuzynka Ellen, mieszkająca na stałe na wsi. Przychodzi wuj Frydląd, który ma zabrać całe towarzystwo na uroczystą kolację do siebie. Niespodziewanie zjawia się Gabriel Tender, który podaje się za przyjaciela Morysia i Rary. Jednak oboje nie mogą sobie przypomnieć, skąd znają Tendera. Okazuje się, że Tender to żebrak z Fiesole, któremu wrzucili pieniądze do kapelusza. Odszukał ich, by spłacić dług wdzięczności.
Dramat pozytywistyczny autorstwa Józefa Blizińskiego, nazywanego spadkobiercą Aleksandra Fredry, z końca XIX wieku. Akcja rozgrywa się w dworku szlacheckim, wokół rodzinnej sprawy o spadek. Celem intryg jest Damazy, prawowity spadkobierca majątku po bracie. Jego szwagierka Żegocina i jej siostrzeniec Seweryn chcą zagarnąć spadek dla siebie. Akcja rozgrywa się w dworku szlacheckim, wokół rodzinnej sprawy o spadek. Celem intryg jest Damazy, prawowity spadkobierca majątku po bracie. Jego szwagierka, Żegocina i jej siostrzeniec Seweryn chcą zagarnąć spadek dla siebie. Brat Seweryna, Antoni, kocha córkę Damazego. Seweryn uwodzi biedną wychowankę Żegociny, Mańkę, z którą nikt się nie liczy. Damazy rozumie w końcu istotę konfliktu i odkrywa spisek szwagierki. Przejmuje kontrolę nad spadkiem i dysponuje nim według swojej woli.
Akcja spektaklu rozgrywa się za kulisami teatru. Dyrektor teatru powierza główną rolę swojej młodej żonie, Ewelinie Corelli, uwielbianej przez wszystkich mężczyzn. Ewelina sprawdza plotkę o duchach straszących w teatrze. Duchem okazuje się młody Henryk, który nocami na scenie teatru odgrywa nienapisany przez siebie dramat. Dyrektor wystawia jego sztukę. Henryk i Ewelina zakochują się w sobie, postanawiają razem uciec. Wzbudza to oburzenie w teatrze. Młodzi zmieniają plany, gdy Ewelina wyjawia prawdę – nie jest żoną dyrektora, tylko jego wychowanką.
Lekka, bezpretensjonalna komedia Mariana Hemara w reżyserii Edwarda Dziewońskiego. Sztuka miała swoją prapremierę w 1933 roku – podobno Marian Hemar napisał ją w ciągu tygodnia, na otwarcie teatru Nowa Komedia, dla Modzelewskiej i Jaracza. Oryginał zaginął w czasie wojny. Scenariusz odnaleziono w Wiedniu, w tłumaczeniu niemieckim – na język polski przełożył tekst Aleksander Bardini. Sztuka została opublikowana w „Dialogu”; w 1991 roku Edward Dziewoński wystawił ją w Teatrze Ateneum im. Stefana Jaracza w Warszawie i w tym samym roku odbyła się premiera spektaklu telewizyjnego. W obu przedstawieniach główne role zagrali Ewa Wiśniewska i Leonard Pietraszak, popularni aktorzy o rodowodzie poznańskim, tak jak bohater „Firmy”.
Koncert Czesława Niemena w kościele św. Franciszka w Krasnymstawie. W repertuarze pieśni skomponowane przez Czesława Niemena do utworów Cypriana Kamila Norwida. Wiersze C. K. Norwida recytuje Jerzy Zelnik. Są to następujące utwory: „Aerumnarum Plenus”, „Fortepian Szopena”, „Moja piosenka II”, „Pielgrzym”, „Promethidion”, „Ruszaj z Bogiem”, „Święty-pokój”, „Wielkość”.
Współczesna opowieść w reż. Kazimierza Karabasza o mieszkańcach jednej ze starych warszawskich kamienic. Podglądamy trzy pokolenia lokatorów w różnych codziennych sytuacjach. Spektakl, poprzez sposób realizacji, staje się paradokumentalną impresją na temat polskiej współczesności Anno Domini 1991.
Jedna z najbardziej znanych i najczęściej grywanych komedii Moliera. Spektakl z 1991 r. wyreżyserował Jan Bratkowski. Znakomita analiza charakteru skąpca, człowieka, któremu pieniądze zastępują wszystkie wartości. W kreacji Zbigniewa Zapasiewicza chciwość Harpagona nabiera tak niezwykłych wymiarów, że chwilami staje się on postacią nie tyle komiczną, co żałosną i godną współczucia. Jego obłąkańcza miłość do pieniędzy budzi nie śmiech, a przerażenie. Znakomity, bardzo współcześnie (mimo stosowanej stylizacji) brzmiący przekład Bohdana Korzeniowskiego.
Mikołaj Grabowski jest równie dobrym aktorem i reżyserem, co adaptatorem tekstów nieteatralnych dla sceny. Można się było o tym przekonać oglądając w Teatrze Telewizji „Trans-Atlantyk” Witolda Gombrowicza czy brawurowe przedstawienie według VIII-wiecznego „Opisu obyczajów” księdza Jędrzeja Kitowicza. Tym razem podstawą telewizyjnego scenariusza stała się po raz pierwszy opublikowana w podziemiu, w połowie lat osiemdziesiątych XX wieku książka „Kto tu wpuścił dziennikarzy?”.
Adaptacja jednej z najważniejszych polskich powieści XX wieku. W 1981 roku w łódzkim Teatrze im. Stefana Jaracza reżyser Mikołaj Grabowski obsadził w roli Gonzala w „Trans-Atlantyku” wg Witolda Gombrowicza mało wówczas znanego aktora Jana Peszka. W ten sposób Autor znalazł swego Aktora, a właściwie aktorów, bo i sam Mikołaj Grabowski podjął się zadania niezwykle trudnego – wcielił się w Witolda Gombrowicza, w jego imieniu interpretując i spajając sceniczne obrazy „Trans-Atlantyku”. Spektakl Teatru TV z 1991 r. jest telewizyjną adaptacją tamtej inscenizacji. Został zaliczony do Złotej Setki Teatru Telewizji.
Przedstawienie jest telewizyjną wersją spektaklu, którego premiera odbyła się 22 grudnia 1988 roku w Teatrze Polskim w Warszawie. (...) Rzecz dzieje się w Paryżu, w późnych latach 80. W niewielkim pokoju toczy się dialog dwojga Polaków. Brandys określa ich krótko: On i Ona. Nie mają nazwisk. Mają tylko życiorysy. Bardzo polskie losy wyłaniają się z owej konwersacji, zawikłane, poplątane. Obydwoje są z pokolenia Kolumbów, a więc mają około siedemdziesiątki. Spotykają się po trzydziestu latach rozłąki. Niegdyś się kochali. Teraz, w wieczornej i nocnej rozmowie Polaków na obczyźnie, roztaczają przed sobą wspomnienia, uczucia, przeżycia i rozrachunki.
„ »Mężczyzna«, do której to sztuki nie mogłam dobrać tytułu, jest analizą czterech charakterów w rozmaitym oświetleniu. Tło szare, codzienne, zwykłe. Unikałam najzupełniej efektów meblowych, dekoracyjnych itd. Wzięłam sobie pod skalpel cztery ludzkie istoty – postawiłam je w pewnym do siebie stosunku i starałam się stan ich duszy i serc przedstawić ze ścisłą wiernością i prostotą. Są tam tylko trzy kobiety i jeden mężczyzna. Każda z tych kobiet przedstawia typ odmienny, a więc nerwy, zmysły, duszę. Od jednej do drugiej krąży niezdecydowany mężczyzna.
Jerzy Jarocki był jednym z najwybitniejszych i najważniejszych polskich twórców teatralnych. Był zafascynowany Witkacym, Gombrowiczem i Mrożkiem. Marzył o napisaniu trylogii poświęconej życiu Stanisława Ignacego Witkiewicza. Z tych zamiarów zrodził się „Staś” – sztuka, obejmująca okres od 1885 roku, czyli narodzin Witkacego, do roku 1915, kiedy zmarł jego ojciec, Stanisław Witkiewicz, wybitny pisarz, malarz, krytyk sztuki. Opowieść kończy się samobójczą śmiercią Witkiewicza w obliczu wejścia wojsk radzieckich do Polski. „Staś” miał premierę w Teatrze Polskim w Warszawie w 1986 r.; reżyserował Gustaw Holoubek. W 1993 r. Holoubek zrealizował spektakl dla Teatru Telewizji; sam zagrał Ojca.
Dokonana przez Krzysztofa Nazara inscenizacja sztuki Janusza Głowackiego. Historia pary polskich intelektualistów – pisarza i aktorki (w tych rolach Jan Englert i Joanna Szczepkowska), szukających swego miejsca na amerykańskiej ziemi, opowieść o ich bezsennych nocach, neurotycznych dywagacjach, wreszcie o ich metamorfozie. Los tych polskich emigrantów jest jakby odwróceniem amerykańskiego mitu. Nie są biedakami, którzy robią karierę „od pucybuta do milionera”, lecz arystokratami ducha, którzy nie potrafią sobie poradzić w amerykańskich realiach.
Przeniesiona ze Starego Teatru w Krakowie sztuka Witolda Gombrowicza w reżyserii Jerzego Jarockiego. Złota Setka Teatru Telewizji. „Byłem (...) boleśnie raniony tą lekturą, porażony wielkością, przenikliwością i szaleństwem tej sztuki. Wiedziałem, że muszę ją zamienić w teatr” – mówił kiedyś Jerzy Jarocki o swej fascynacji „Ślubem” Gombrowicza. Dramat ten, opublikowany w 1953 roku, razem z powieścią „Trans - Atlantyk”, był dla Jarockiego nie lada wyzwaniem. Wystawił go kilkakrotnie, w kraju i zagranicą. Za najsławniejszą inscenizację uchodzi ta ze Starego Teatru w Krakowie (premiera 20 kwietnia 1991 roku), uznana przez miesięcznik „Teatr” za najlepszy spektakl sezonu 1990/1991.
Najsłynniejszy dramat Gabrieli Zapolskiej. Spektakl w reżyserii Tomasza Zygadły, z Anną Seniuk w roli tytułowej, zaliczony został do Złotej Setki Teatru Telewizji. Dowodem popularności tej „tragikomedii kołtuńskiej” jest wciąż żywy w społecznej świadomości termin „dulszczyzna” jako synonim mieszczańskiej hipokryzji, ciasnoty horyzontów i nadmiernie wysokiego mniemania o własnych walorach moralnych.
Znakomicie przyjęta przez widzów i recenzentów komedia Jerzego Niemczuka. Widowisko teatralne, w którym autor w inteligentny sposób ukazuje wątki cechujące różnorodne sfery życia we współczesnej, stale zmieniającej się Polsce. Osią fabularną spektaklu jest poszukiwanie tajemniczego stworzenia – hybrydy królika i lisa – którego odnalezienie może stać się lekarstwem na wszelkie niepowodzenia bohaterów. Polowaniem zajmują się policjant oraz recydywista.
Jedna z najbardziej znanych komedii George'a Bernarda Shawa, nie bez racji włączona do zbioru „Sztuk przyjemnych”. Bo jest w niej wprawdzie sporo sarkazmu i drwiny, lecz nie ma jeszcze charakterystycznej dla późniejszych sztuk Shawa ostrości i pasji demaskatorskiej. Od premiery w 1894 roku publiczność świetnie się bawiła, śledząc perypetie bohaterów uwikłanych w „bałkańską awanturę”. Tak właśnie określano trwającą zaledwie 14 dni wojnę 1885 roku między Bułgarami a Serbami.
Dramat Antoniego Czechowa, przez wiele lat nieznany. W telewizyjnej interpretacji Andrzeja Domalika jest opowieścią o człowieku pełnym sprzeczności, uwikłanym w niezamierzone romanse. Wykreowany przez Zbigniewa Zamachowskiego Płatonow – przypadkowy kochanek, nigdy nie dopełni miłości i nigdy nie podejmie żadnej decyzji, aby zmienić swoje życie i wydobyć się ze stanu, w którym tkwi i z którego szydzi. W letnim pawilonie owdowiałej arystokratki, generałowej Wojnicew (Ewa Isajewicz-Telega), zbiera się okoliczna śmietanka towarzyska.
Telewizyjna realizacja komedii Aleksandra Fredry w reżyserii Olgi Lipińskiej miała premierę w 1992 roku. Ta pełna sowizdrzalskiego komizmu, z uszczypliwymi aluzjami politycznymi groteska sceniczna powstała w 1826 r. Utwór ma charakter żartobliwej anegdoty opartej na pomyśle rządów niewieścich, symbolizujących tu świat na opak.
Spektakl telewizyjny „Dwie głowy ptaka” to opowieść o ostatnich dniach życia Aleksandra Waszkowskiego, ostatniego naczelnika Warszawy w powstaniu styczniowym, od uwięzienia do wykonania wyroku. Zrealizowany w autentycznym miejscu wydarzeń, w warszawskiej Cytadeli, jest pozbawiony wszelkiej widowiskowości. W toku przesłuchań i rozmów wychodzą na jaw fakty i motywacje.
Inscenizacja jednej z najlepszych komedii Michała Bałuckiego – czołowego dramaturga pozytywizmu. Napisana w 1881 roku sztuka nie ma żadnych ambicji poza bawieniem widza. W odróżnieniu od innych fars Bałuckiego trudno tu znaleźć jakiekolwiek odwołania do filozoficznych i społecznikowskich haseł epoki, w której tworzył. Zarówno akcja, jak i bohaterowie są czysto umowni. Konstrukcja utworu zaś wyraźnie staroświecka, zważywszy że już w kilkanaście lat po prapremierze polskim życiem teatralnym wstrząsną tacy twórcy jak Gabriela Zapolska, czy Stanisław Wyspiański.
„Miarka za miarkę” zaliczana jest do cyklu Szekspirowskich komedii. Zawiera jednak wiele akcentów dramatycznych i wypowiadanych całkiem serio sądów o życiu, władzy, naturze człowieka. Dowcip autora zaprawiony jest dużą dawką sarkazmu i goryczy, toteż historycy teatru do słowa „komedia” dodają często określenie „problemowa”. Problem główny zamyka się w Szekspirowskim memento: „Sama władza nie demoralizuje, stwarza tylko pokusę, a łajdak jej ulega”.
Kpina z nuworyszostwa, pazerności, snobizmów tytułowego bohatera, jego rodziny i otoczenia; przeciwstawienie temu postaci pełnych cnót ludzkich i obywatelskich. Spektakl z 1993 roku wyreżyserował Andrzej Łapicki.
To jeden z najpiękniejszych dramatów o sztuce teatru – napisał niegdyś o „Aktorze” Cypriana Kamila Norwida Kazimierz Braun, znany reżyser, autor książki o dramaturgii Norwida. Głównymi bohaterami sztuki są dwaj aktorzy. Hrabia Jerzy (Mariusz Bonaszewski) jest arystokratą bankrutem, który, by zarobić na życie, postanawia wstąpić na służbę do Melpomeny. Pszonk-Kean (Jarosław Gajewski) to aktor zawodowy, wielki artysta sceny otoczony pogardą przez arystokrację, która uważa go za przybłędę (pierwowzorem tej postaci był Bogumił Dawison – słynny dziewiętnastowieczny tragik polskiego pochodzenia).
Dramat „Balladyna” Juliusza Słowackiego w interpretacji Janusza Wiśniewskiego. Spektakl z 1993 roku. Opowieść o żądzy władzy i o dorastaniu do roli zbrodniarza. Imię głównej bohaterki nawiązuje do ballady, w której zazwyczaj pojawiają się motywy fantastyczne i elementy wierzeń ludowych. Balladyna i Alina to siostry, mieszkające wraz z matką w ubogiej chacie w lesie. Żeby zdobyć męża, dziewczęta współzawodniczą w zbieraniu malin. Ta z sióstr, która pierwsza zbierze pełny dzbanek, ma dostać księcia Kirkora za męża.
Dramat Juliusza Słowackiego „Sen srebrny Salomei” w reżyserii Krzysztofa Nazara należy do Złotej Setki Teatru Telewizji. Chyba żaden z dramatów Juliusza Słowackiego nie wzbudził takich kontrowersji jak „Sen srebrny Salomei", napisany na pięć lat przed śmiercią autora. Nawet ta, której imię upamiętnił w tytule, matka poety, wzdragała się odczytując przerażające wizje syna.
Komedia Franciszka Zabłockiego zrealizowana w 1994 roku przez Andrzeja Strzeleckiego. Ksiądz Zabłocki, wolnomularz, utalentowany poeta realizował marzenie króla Stanisława Augusta Poniatowskiego o komedii polskiej pisanej wierszem. „Żółta szlafmyca” powstała w 1783 roku jako komedioopera.
Spektakl w reżyserii Olgi Lipińskiej zrywa z „salonową” tradycją wystawiania. Ukazuje prawdziwy zaścianek – szary i brudny oraz ludzi zamkniętych w swym małym światku, pełnym małych problemów. Wśród słomy, żywych kur i ogólnego nieporządku toczą się śmieszne sąsiedzkie kłótnie między rasowym pieniaczem Cześnikiem (świetna rola Jana Nowickiego) i hipokrytą Rejentem (również bardzo ciekawa kreacja Jerzego Treli). Klara (Maria Peszek) i Wacław (Szymon Kuśmider) nie mają w sobie nic z prawdziwych, scenicznych amantów.
Antyczna tragedia we współczesnym otoczeniu. Sztuka Janusza Głowackiego, w reżyserii Kazimierza Kutza. Głośny dramat Janusza Głowackiego, napisany na zamówienie amerykańskiego teatru Arena Stage, miał swą polską premierę w warszawskim Teatrze Ateneum 13 lutego 1993 r., w reżyserii Izabelli Cywińskiej. „Antygona” była pierwszą sztuką pisaną przez autora po angielsku. Antyczna tragedia Sofoklesa, przeniesiona do zamieszkanego przez bezdomnych parku na dolnym Manhattanie, ma wymiar tragifarsy, okrutnej, ale i śmiesznej. W Tomkins Square Park drzemie na ławce Sasza (Jerzy Trela), rosyjski Żyd, malarz z Petersburga, zamknięty w sobie, milczący, wieczny uciekinier.
Dokonana przez Rolanda Rowińskiego telewizyjna adaptacja jednego z najbardziej znanych opowiadań Bolesława Prusa. To, co mogło wydawać się nużące w obowiązkowej lekturze szkolnej (opisy przyrody czy wiejskich obyczajów), znalazło atrakcyjny odpowiednik w postaci malowniczych obrazów. Impresyjna forma widowiska Rolanda Rowińskiego umożliwia przekazanie najważniejszych treści dzieła Prusa oraz klimatu epoki, w której rozgrywa się akcja.
Spektakl jest osobistą impresją wybitnego współczesnego twórcy teatralnego Krystiana Lupy na temat filozofii zawartej w baśni Andersena. Opowiada o przemijaniu, ale również powtarzalności ludzkich losów. O nieśmiertelnym dążeniu człowieka do poznania tajemnic życia. O symbolach tkwiących w psychice ludzkiej, wyłaniających się z obrazów tarota, ze starych rycin astrologicznych.
Dokonana przez Rolanda Rowińskiego telewizyjna adaptacja jednego z najbardziej znanych opowiadań Bolesława Prusa. To, co mogło wydawać się nużące w obowiązkowej lekturze szkolnej (opisy przyrody czy wiejskich obyczajów), znalazło atrakcyjny odpowiednik w postaci malowniczych obrazów. Impresyjna forma widowiska Rolanda Rowińskiego umożliwia przekazanie najważniejszych treści dzieła Prusa oraz klimatu epoki, w której rozgrywa się akcja.
Autor adaptacji telewizyjnej i zarazem reżyser, Roland Rowiński, skondensował akcję, przedstawiając jeden dzień z życia dorosłego już Henryka. Bohater wraca z wojny do domu, przypadkiem odnajduje swój dziennik z czasów dzieciństwa. Lektura przywołuje wspomnienia. W scenach retrospektywnych, w których obok zawodowych aktorów grają dzieci, pojawiają się najbardziej charakterystyczne postaci z książki Amicisa – rodzice Henryka, mądry i dobry nauczyciel, zawsze wesoły Coretti – syn handlarza drewnem i dzielny Precossi – syn pijaczyny – kowala, biedak Crossi, poczciwy olbrzym Garrone, posępny Franti i pełen wdzięku prymus Derossi... Sekwencje szkolne, malownicze i nastrojowe, ilustrowane specjalnie skomponowaną muzyką, najlepiej oddają szczególny klimat opowieści Amicisa. Może więc „Serce”, które należało do ulubionych lektur rodziców i dziadków, poprzez telewizyjną scenę dotrze do wyobraźni również dzisiejszych „młodszych nastolatków”.
Telewizyjna adaptacja znanej baśni Hansa Christiana Andersena. Przygody maleńkiej dziewczynki o imieniu Calineczka, która mieszkała wśród kwiatów, jednak została porwana i utraciła swój kolorowy i przyjazny świat, a znalazła się pośród żab, chrabąszczy i motyli. Następnie trafiła do norki Myszy, która wprawdzie zaopiekowała się dziewczynką, ale miała wobec niej własne plany. Postanowiła wydać ją za mąż za bogatego Kreta, który zapewniłby Calineczce dostatni byt. Nie było to spełnieniem marzeń maleńkiej, wrażliwej i delikatnej dziewczynki, lecz przez wrodzoną skromność i wdzięczność za przygarnięcie jej, nie umiała odmówić pracowitej gospodyni. Dopiero uratowana od zguby Jaskółka, którą Calineczka pielęgnowała i troskliwie opiekowała się w czasie choroby, wskazała jej drogę do wolności. Uniosła ją na swoich skrzydłach, do pięknej krainy elfów – miejsca wiecznego szczęścia, gdzie mieszkają istoty takie jak Calineczka. W nagrodę za uratowanie Jaskółki, dziewczynka dostaje w prezencie to,
Widowisko na motywach mało znanej jednoaktówki Gabrieli Zapolskiej, napisanej w 1903 roku pod pseudonimem Józefa Maskoffa, specjalnie dla Heleny Modrzejewskiej. Spektakl telewizyjny wyróżnia się urodą plastyczną i konsekwentnie budowanym nastrojem.
Młoda żydowska dziewczyna zostaje wyrwana z nędzy przez zamożną opiekunkę. Odbiera staranne wykształcenie, poznaje tajniki savoir-vivre'u. Wraz ze śmiercią protektorki kończą się środki do życia. Krewny i spadkobierca zmarłej, młody utracjusz Maurycy, nie zamierza łożyć na utrzymanie Małki. Dziewczynie nie pozostaje nic innego, jak wrócić do biednego ojca, żyjącego ze sprzedaży papierosów przed teatrem. Córka, widząc nędzną egzystencję starca, nie chce być dlań ciężarem i szuka pracy. Bezskutecznie. Jej kwalifikacje to zbyt mało na stołecznym rynku. W świecie interesów i agresywnej przedsiębiorczości Małka czuje się zagubiona. Na tle otaczających ją ludzi wyróżnia się subtelnością i wrażliwością. Jedyną propozycję, którą otrzymuje, zawdzięcza swej urodzie. Ofertę zarobkowania jako „dama do towarzystwa” odrzuca jednak bez namysłu. Miary przygnębienia dopełnia wieść o rychłych zaręczynach Jakuba Lewiego – adwokata, którego od dawna darzy skrywanym uczuciem.
W oczach znawców literatury starogreckiej „Elektra” uchodzi za dramat, w którym niezwykle śmiało i swobodnie potraktowano tradycyjną materię mitu. Oto bowiem nieszczęsną, udręczoną tęsknotą za ojcem królewnę wydano za poczciwego, prostego wieśniaka. Gdy dowiaduje się o tym brat Elektry – Orestes, oboje knują plan zemsty. Elektra podstępem zwabia do wiejskiej chaty swoją matkę – Klytajmestrę, by wspólnie z bratem pozbawić ją życia.
Telewizyjna adaptacja opowiadań z „Dekameronu” Giovanniego Boccaccio. Spektakl w reżyserii Macieja Dutkiewicza zrealizowano w 1994 roku. Autorzy telewizyjnej adaptacji wybrali sześć nowel, w których kult intelektu dowcipnie przeplata się z nieprzezwyciężoną siłą namiętności. Sprytne żony oszukują mężów, których niebotyczne zadufanie i głupota zostają wyśmiane i ukarane. Główną postacią w sztuce jest sam Boccaccio (w tej roli Jnausz Gajos) – w kilku postaciach: jako narrator, sąsiad-kochanek, cyrulik, dworzanin, sędzia, wędrowiec... To on przedstawia wszystkie zacne białogłowy, których największą cnotą jest szczodrość w miłości. On w swoich kolejnych wcieleniach pomaga „przemyślnym kobietom” wodzić mężów za nos, oszukiwać ich, drwić z niebotycznej głupoty.
Sztuka wybitnego współczesnego poety i dramatopisarza Tadeusza Różewicza, w szczególny sposób kojarzy dialogi, sytuacje dramaturgiczne i różne formy teatralne z pantomimą włącznie – z językiem poezji. „Wyszedł z domu” autor określił w podtytule jako „tak zwaną komedię”. Napisana w 1964, wkrótce została wystawiona przez Jerzego Jarockiego w Krakowie (1965) i Wandę Laskowską w Teatrze Narodowym w Warszawie (1966). Te i późniejsze realizacje doprowadziły recenzentów do wspólnego wniosku: najlepiej grać Różewicza normalnie, bez udziwnień. Tej zasadzie pozostał również wierny w swojej inscenizacji Stanisław Różewicz. W efekcie powstało widowisko interesujące dla widzów o różnym stopniu przygotowania teatralnego. Dla jednych jest to zabawna komedia rodzinna; dla innych jest to przede wszystkim Różewiczowski „teatr poetyczny”, z gorzkim przesłaniem filozoficznym. Dramat o nieskuteczności prób samorealizacji, poszukiwaniu tożsamości, o rozliczeniach z przeszłością.
Współczesna komedia, która niemal na gorąco rejestruje charakterystyczne dla naszej codzienności zjawiska i problemy – przez pryzmat wydarzeń rozgrywających się w prowincjonalnym miasteczku, w niewielkiej lokalnej społeczności. Tutaj wiadomo dokładnie, kto jest kim i kto tu rządzi. Uświęcony tradycją układ: władza- polityka-pieniądze, zostaje zburzony wskutek zbliżających się wyborów. Lokalny kandydat, choć ani razu nie pojawia się osobiście, staje się najważniejszą postacią, wokół której kręci się cały małomiasteczkowy świat, ze wszystkimi absurdami i świństwami, jakich dopuszczają się współziomkowie przyszłego pana posła.
Inscenizacja bajki z morałem dla całej rodziny, zrealizowana na podstawie utworu Benedykta Hertza. Spektakl w reżyserii Barbary Borys-Damięckiej powstał w 1994 roku. Bajka przedstawia przygody wesołego szewczyka Felka, który nigdy nie traci dobrego humoru, mimo że ze swoim majstrem i jego żoną nie ma łatwego życia. Felek ma jednak głowę nie od parady i jedynie on znajduje sposób na rozweselenie śmiertelnie znudzonej królewny. Tym sposobem okazują się tajemnicze trzewiki, leczące melancholię nie wtedy, gdy się je zakłada, ale gdy się je zdejmuje. W przedstawieniu, okraszonym tańcami i śpiewem zawodowych aktorów, biorą też udział dzieci z warszawskich szkół podstawowych.
Inscenizacja „Kordiana” Jana Englerta z 1994 roku została zaliczona do Złotej Setki Teatru Telewizji. To „Kordian” zrealizowany niemal w całości w naturalnych wnętrzach i plenerach, w miejscach historycznie związanych z akcją dramatu (plac Zamkowy, Starówka, Szkoła Podchorążych). Rozmachem przypomina najświetniejsze telewizyjne przedstawienia wielkiego repertuaru narodowego.
Sztuka Michała Bałuckiego, najpopularniejszego – obok Aleksandra Fredry i Gabrieli Zapolskiej – polskiego komediopisarza. Spektakl z 1994 roku wyreżyserował Michał Kwieciński. Komedia „Dom otwarty” miała premierę w Krakowie w 1883 roku, ale i dziś jest niezmiernie zabawna. Bal zorganizowany u państwa Żelskich, urzędniczego małżeństwa, które nagle postanawia prowadzić dom otwarty, staje się pretekstem do zaprezentowania różnych typów ludzkich, wyśmiania przywar, właściwych nie tylko małomieszczańskiemu środowisku XIX-wiecznego Krakowa, prowincjonalnych ambicji, zakłamania obyczajowego. Żywa akcja, charakterystyczne, barwne postacie sztuki stanowią o nieprzemijającej atrakcyjności sztuki.
Adaptacja „Bardzo udanego lata” Włodzimierza Odojewskiego. Spektakl oparty na trudnej sztuce konwersacyjnej składa się z trzech części: „Patrzymy na siebie”, „Bardzo udane lato”, „Pomyłki”. Trzy różne pokoleniowo pary są uwikłane w narzuconą sobie grę skrywania uczuć. Ta bolesna gra w każdej części inaczej odbija swe piętno na ich losach.
Telewizyjna wersja przedstawienia przygotowanego przez Teatr Ludowy w Nowej Hucie. Z postacią mieszczanina, który „goni za blichtrem, poświęcając dlań treść życia", popisowo zmierzył się Jerzy Stuhr w towarzystwie młodych aktorów tego zespołu. Sztukę „Mieszczanin szlachcicem" napisał Molier (1622-73) na zamówienie króla Ludwika XIV. Wystawiona w1670 r. w Chambord, z miejsca zyskała aplauz monarchy, który uznał ją za najdoskonalszą komedię Moliera. Sam autor, już zmęczony życiem i wcześniejszymi bojami z cenzurą o „Świętoszka" i „Don Juana", zamierzał napisać naprędce jakąś zgrabną błahostkę. Lecz jak stwierdził francuski krytyk: „W tej sztuce, chcąc być zabawnym, był głębokim; przypadek, którego trudno mu było uniknąć".
Spektakl z 1994 roku oparty na motywach śpiewogry Aleksandra Fredry. Historia legendarnego rycerza walczącego w obronie płci pięknej została przeniesiona do Polski, w czasy współczesne autorowi. Rzecz rozgrywa się w środowisku szlacheckim, główny bohater, powodowany najlepszymi ideałami zaniedbuje nieco narzeczoną. Po wielu zabawnych perypetiach następuje jednak nieuchronny happy end i połączenie młodej pary. Dialogi mówione przeplatają partie śpiewane do wtóru muzyki skomponowanej specjalnie do tego przedstawienia
„Michał Bałucki, co pisał śtucki” – jak sam się podpisał na ścianie krakowskiej garderoby swego długoletniego przyjaciela, Ludwika Solskiego – zyskał sobie miano pierwszego w Polsce pisarza mieszczańskiego i najpogodniejszego autora swoich czasów. Dziś może uchodzić za dowcipnego komentatora epoki. „Sprawa kobiet” należy do mniej znanych i rzadko grywanych utworów scenicznych iBałuckiego. Jest skonstruowana na zasadzie równoległości wątków miłosnych: w początkowych sekwencjach widowiska poznajemy młodą sawantkę i jej „uczonego” narzeczonego. Oboje zapewniają się wzajemnie o wyższości związku umysłu i duszy, potępiając związki zrodzone z „niskich popędów” i całkowicie aintelektualne.
Drugi obok „Klątwy” dramat współczesny w dorobku Stanisława Wyspiańskiego (1869-1907). Osnową tragedii stało się prawdziwe zdarzenie, o którym donosiły kroniki sądowe w roku 1899. Pierwsze szkice utworu powstały tuż po procesie o zabójstwo Jewdochy, służącej u Żyda, karczmarza z Jabłonicy. Autor nie zdecydował się jednak na opublikowanie tekstu, powrócił do niego dopiero na kilka miesięcy przed śmiercią. Z pierwszej wersji pozostały fragmenty wierszowane, w 1907 r. dopisał partie prozą. Wkrótce po ukazaniu się drukiem sztukę wystawiły czołowe polskie teatry.
Spektakl przygotowany na 50–lecie pracy artystycznej Andrzeja Łapickiego. Jubileusz odbył się 6 lutego 1995 r. na Małej Scenie Teatru Powszechnego w Warszawie i tam też został zrealizowany telewizyjnie. Fabuła sztuki opowiada o dwóch kuzynkach, które postanawiają pozostać pannami. Przebywający na dworze Gustaw (Rafał Królikowski) postanawia rozkochać w sobie Anielę (Justyna Sieńczyłło) i pomóc niejakiemu Albinowi, zakochanemu w drugiej kuzynce – Klarze (Beata Ścibakówna). Rolą Radosta w „Ślubach panieńskich", Andrzej Łapicki pożegnał się ze sceną .
Oryginalna interpretacja sztuki Moliera. Przedstawienie zmierza do unowocześnienia „Don Juana”. Sztuka rozgrywa się we współczesnej scenerii, we wnętrzu opustoszałej budowli. Scenografia i kostiumy są ponadczasowe, nie wiążą sztuki z żadną epoką, sprawiając wrażenie, że dramat ten mógłby rozegrać się zawsze i wszędzie. Tytułowy Don Juan i jego wierny sługa Sganarel, również jawią się jako postaci współczesne, ludzie nieco cyniczni, prowokujący, zbuntowani przeciw losowi i Bogu. Różne występki bohatera zdają się schodzić na dalszy plan, na czoło wysuwa się grzech hipokryzji. Sama postać Don Juana pozostaje do końca zagadką – także dla samego siebie.
Sztuka Władysława Terleckiego w reżyserii Stanisława Różewicza. Akcja dramatu osnuta jest wokół głośnej w dwudziestoleciu międzywojennym historii znanej i popularnej aktorki. Na prośbę swego nieuleczalnie chorego narzeczonego zastrzeliła go, by ukrócić jego cierpienia. Uniewinniona przez sąd, wstąpiła do klasztoru i z czasem została jego matką przełożoną. Minęło wiele lat. II wojna światowa ma się ku końcowi, ale do klasztoru ciągle dochodzą echa nieodległych kanonad. Siostry zakonne ukrywają żydowskiego aktora Leona oraz opiekują się grupą dziewcząt, kandydatek do nowicjatu. Dwie z klasztornych wychowanek znajdują przedwojenny egzemplarz jakiejś gazety. Jeden z artykułów wydaje im się szczególnie ciekawy: historia kobiety, która zastrzeliła śmiertelnie chorego narzeczonego. Zdjęcie winowajczyni nie pozostawia wątpliwości.
Napisana w 1913 roku sztuka wywołała wielki skandal. We Lwowie gorszącej „komedii erotycznej” nie wpuszczono na scenę, matki- Polki z Kielc złożyły kilkadziesiąt podpisów pod listem protestacyjnym, przeciwstawiając się zamiarowi wystawienia jej w miejscowym teatrze... W telewizyjnej inscenizacji komedii Zapolskiej dokonano znacznych skrótów. Tekst okrojony z gadulstwa, moralizowania, filozofowania na temat pruderii i podwójnej moralności zabrzmiał zaskakująco współcześnie. Rozwijając za autorką intrygę romansową, reżyser położył nacisk na psychologię postaci. Zabiegi dwóch kobiet wokół tego samego mężczyzny są nie tylko grą towarzyską, lecz przede wszystkim rozgrywką psychologiczną.
Telewizyjna realizacja znanej komedii Antoniego Słonimskiego. Autor, zwany najdowcipniejszym człowiekiem w Polsce, był w dwudziestoleciu międzywojennym jednym z najbardziej popularnych dramatopisarzy. Spośród jego sztuk („Wieża Babel”, „Murzyn warszawski”, „Lekarz bezdomny”) właśnie „Rodzina” cieszyła się największym powodzeniem – w pierwszym sezonie 1933/34 doczekała się aż sześciu inscenizacji w Polsce i jednej za granicą. Głową tytułowej rodziny jest Tomasz Lekcicki zbankrutowany hrabia, niepoprawny uwodziciel i niewydarzony wynalazca. Siostra pana Tomasza, Lucysia, stale pociągająca z podręcznej buteleczki, od ośmiu lat pisze jeden wiersz i wciąż poszukuje jednego rymu. Jedyną praktyczną osobą w rodzinie jest córka pana domu, Marysia.
Jedna z najbardziej znanych sztuk Sławomira Mrożka w interpretacji Kazimierza Kutza. Sztuka należy do Złotej Setki Teatru Telewizji. „Emigrantów”, najwybitniejszą obok „Tanga” sztukę Sławomira Mrożka (ur. 1930), opublikowano po raz pierwszy w „Dialogu” w 1974 roku. Prapremiera światowa odbyła się tego samego roku w Théâtre d'Orsay. Reżyserował Roger Blin, a zagrali Gerard Depardieu i Laurent Terzieff.
Impresyjna opowieść o życiu świętego i jego służbie ludziom w imię Boże. Postać wykreowana w spektaklu jawi się przede wszystkim jako człowiek wierny czystym zasadom moralnym. Spektakl w reżyserii Krzysztofa Zaleskiego powstał w 1995 roku. Wojciech protestuje przeciwko cynizmowi władzy wykorzystującej religię do celów politycznych, rezygnuje z zaszczytów, które byłyby w konflikcie z jego sumieniem i ideami. Poruszające widowisko, urzekające prostotą, działające na wyobraźnię widzów. Przy doborze cytatów z Pisma Świętego autor scenariusza korzystał z Biblii Tysiąclecia.
Dramat Juliusza Słowackiego w reżyserii Zbigniewa Zapasiewicza. Spektakl z 1995 roku. „Bóg wie, dla kogo piszę i kiedy wydrukuję. Zdaje mi się, że piszę zupełnie dla siebie i stąd więcej może będzie naturalności (...) Kiedyś to wszystko – ktoś – wyda na świat... ” – donosił poeta w liście do matki z Genewy w 1835 r., w trakcie pracy nad dziełem. I były to słowa prorocze. Juliusz Słowacki nigdy nie ukończył tego dramatu. Z rękopisu, który zresztą nie zachował się w całości, opublikował go dopiero w 1866 r. Antoni Małecki i nie nazwaną przez poetę tragedię zatytułował „Horsztyński”. Od prapremiery dramatu w teatrze krakowskim za dyrekcji Koźmiana w 1878 r. grali w „Horsztyńskim” najwybitniejsi aktorzy sceny polskiej.
Komedia Aleksandra Fredry w reżyserii Wojciecha Nowaka. Spektakl z 1995 roku. Telewizyjna inscenizacja jednej z późnych, rzadziej grywanych komedii Fredry. „Wielki człowiek do małych interesów” to opowieść pozbawiona lekkości, optymistycznej wizji świata i bezpretensjonalnego śmiechu, w które obfitowały np. „Śluby panieńskie” czy „Zemsta”. Tam nawet najbardziej dokuczliwe przywary Polaków punktował Fredro zjadliwie, lecz i z pewną wyrozumiałością. Nosiciel cech negatywnych albo się poprawiał, albo zostawał bezlitośnie wykpiony, a jego intrygi paliły na panewce. Po obejrzeniu spektaklu widzowi nic nie mąciło dobrego samopoczucia.
„Komedyia w 1 akcie wierszem” Aleksandra Fredry powstała w 1825 roku. Po raz pierwszy została wystawiona w teatrze lwowskim w 1826 r., zaś w warszawskim Teatrze Narodowym rok później. Spektakl z 1994 roku wyreżyserował Andrzej Łapicki. Mało wymyślna intryga i zabawne, acz nieco rubaszne perypetie bohaterów, odsłaniają związki tej sztuki z tradycją plebejską, która także bywała źródłem inspiracji teatru fredrowskiego. Marek Zięba, obrotny kupiec i nieufny mąż, postanawia wybadać wierność i miłość swej żony. Jeżdżąc nieustannie w interesach, często i długo przebywa poza domem. Napotkany w drodze Jan Rembosz, "panicz wielce podejrzany", namawia go do przyjęcia swego nazwiska i munduru. Rozmowę przypadkiem podsłuchuje Czesław, szwagier Zięby.
Czerpiąca inspirację z tradycji commedii dell'arte sztuka Carlo Goldoniego w reżyserii Macieja Englerta. Spektakl z 1994 roku. Telewizyjna wersja przedstawienia zrealizowanego w Teatrze Współczesnym w Warszawie. Sztuka powstała w 1762 roku i należy do najlepszych komedii teatru Carlo Goldoniego (1707 - 1793). Treść sztuki jest najzupełniej błaha: bójka wzniecona przez zazdrość podsycana kobiecymi plotkami i zakończona szczęśliwie małżeństwem trzech par, nie bez życzliwego współudziału przedstawiciela władzy. Ale temat to tylko rusztowanie tej finezyjnej i widowiskowej komedii, w której Goldoni odniósł sukces artystyczny jako literacki malarz środowiska i pełnej uroku osiemnastowiecznej Wenecji z płócien Canaletta czy Guardiego.
Telewizyjna adaptacja książki Tadeusza Konwickiego. Spektakl w reżyserii Mikołaja Grabowskiego powstał w 1995 roku. „Ta książka nie jest dla grzecznych dzieci” – głosi pierwsze zdanie „Zwierzoczłekoupiora” Tadeusza Konwickiego. Rzeczywiście, to co na kartach tej powieści przydarza się głównemu bohaterowi, zdecydowanie odbiega od „poprawnego” schematu życia tzw. grzecznego dziecka. Kluczową postacią jest kilkunastoletni Piotr – chłopiec o bujnej wyobraźni, obdarzony mądrością dojrzałego człowieka, odbywający magiczne podróże w inny świat.
Klasyczny dramat Pierre'a Corneille'a w reżyserii Krystyny Jandy. Spektakl z 1995 roku. Podstawą telewizyjnej inscenizacji dramatu, wciąż pozostającego w żelaznym repertuarze teatru europejskiego, stała się neoromantyczna transpozycja Stanisława Wyspiańskiego. W widowisku na pierwszy plan wysuwa się historia miłości dwojga młodych bohaterów. Zaledwie tłem dla niej są wydarzenia z dziejów Hiszpanii i królewskiego dworu – intrygi, pojedynki, waśnie, wojna z Maurami, którzy nadali bohaterskiemu Rodrygo przydomek Cyd, co w ich mowie znaczyło: potężny. Role nieszczęśliwie zakochanych reżyser Krystyna Janda powierzyła autentycznie młodym wykonawcom, studentom PWST – skłonną do dramatycznych tonów i gestów, ale też bardzo dziewczęcą Szimenę gra Ewa Gorzelak, a pełnym młodzieńczego, romantycznego uroku Rodrygo jest Marcin Dorociński. „Tą trzecią”, skrycie kochająca bohatera Infantką jest również młoda aktorka Dominika Ostałowska.
Wielokrotnie z powodzeniem wystawiana w polskich teatrach komedia Michała Bałuckiego (1837-1901). Bałucki tym razem wyśmiewa przywary nie mieszczaństwa, lecz szlachty galicyjskiej – niegospodarność, rozrzutność, życie na pokaz, próżność wszelkiego rodzaju. Wedle jego diagnozy, sprawcami „ciężkich czasów” są ci, którzy na nie narzekają. Refleksja godna uwagi do dziś. Komediopisarz wprowadza na scenę galerię barwnych postaci, z których większość dumnie dzierży „sztandar szlacheckiej godności” pomimo plag, jakie los im zsyła. Grad młóci, powodzie zalewają, niszczą podatki albo Żydzi siedzą na karku, a szlachta z desperacji pije węgrzyna i szampana. Bajkowski zgrał się do nitki, Giętkowski ma więcej długów niż włosów na głowie, bo majątek po ojcu poszedł na zbytki i fanaberie żony i córki, wciąż pozostającej w panieństwie, Kwaskiewicz jest przekonany, że czegokolwiek szlachcic się tknie, i tak się nie uda.
Sztuka Brunona Winawera w reżyserii Laco Adamika. Spektakl z 1995 roku. Bruno Winawer (1883-1944) – głośny w dwudziestoleciu międzywojennym uczony, prozaik, dramaturg i publicysta – zasłynął przede wszystkim jako autor felietonów, popularyzujących dorobek nauk ścisłych. Zanim poświęcił się pisarstwu, ogłosił kilka cenionych rozpraw naukowych. W swych późniejszych dramatach, powieściach i felietonach często wykorzystywał znajomość nowinek ze świata techniki. „Obrona Keysowej” to dramat w dorobku Winawera trochę nietypowy, uboższy w naukowe aluzje, penetrujący raczej problematykę obyczajową.
„Mit ten” – napisał Tadeusz Boy-Żeleński – poprzez strofy Villona i Molierowskiego Alcesta, wielkie postacie Racine'a i miniaturowe figurki Marivaux, poprzez niezapomniane sylwety Manon Lescaut i kawalera de Grieux (...) aż do całego teatru i powieści przedostatniej doby, aż do piosenki ulicznej Paryża, snuje się nieprzerwanie przez najświetniejsze karty literatury francuskiej i stanowi jej swoisty, nieprzeparty urok”. Ernest Bryll, znakomity poeta i dramaturg, tłumacz m.in. poezji irlandzkiej, zafascynowany kulturą tego kraju, na początku lat 90. ambasador RP w Republice Irlandii – napisał dla Teatru Telewizji nową wersję mitu o Tristanie i Izoldzie, osadzoną bardziej w tradycji celtyckiej niż w koncepcjach kultury francuskiej.
Efektowna plastycznie impresja o radości płynącej z bezinteresownego dawania. Filozoficzna baśń przypominająca pierwotny sens postaci Mikołaja, ulubionego świętego wszystkich dzieci, które jednak znają go dziś w nieco innym, skomercjalizowanym wcieleniu, spopularyzowanym od XIX wieku.
Sztuka Alfreda Nowaczyńskiego w reżyserii Juliusza Machulskiego. Spektakl z 1996 roku. Adolf Nowaczyński (1876-1944), który nie stronił od awantur w pisaniu i w życiu, człowiek nieprawdopodobnie dowcipny, pamflecista i satyryk uwielbiał prowokować publiczność, a wszystkim jego wystąpieniom literackim i publicystycznym towarzyszyła aura skandalu. Był autorem niebywale płodnym, uprawiał najróżniejsze formy satyryczne, ale najważniejszą dziedziną jego działalności pozostawał dramat – współczesne komedie i wodewile, historyczne panoramy i wielkie kroniki. Po wojnie jego twórczość odeszła w zapomnienie.
Przedstawienie zarejestrowane w Teatrze Rampa w Warszawie, gdzie Andrzej –- na stulecie kina – zrealizował swój autorski „Film” (premiera w maju 1995). Był to zresztą hołd żartobliwy – twórca spektaklu dowcipnie sparodiował konwencje filmowe, najbardziej typowe, do znudzenia powielane motywy i sceny, techniki filmowe, manieryczny sposób gry aktorskiej. Podworował sobie także z upodobań masowej widowni, upajającej się życiem ekranowych herosów. Telewidzowie mieli dodatkową atrakcję, oglądając to, co jest niewidoczne dla widzów teatralnych - akcję za kulisami teatru. Przedstawienie oglądane „od tyłu” też obfituje w zabawne, zaskakujące sytuacje. Początek „Filmu” Andrzeja Strzeleckiego to jeszcze epoka kina niemego – pianista wygrywa wiązankę znanych tematów filmowych, akcję i dialogi postaci relacjonuje narrator, aktorzy mówią swoje kwestie „na niemo”.
Franciszek Bohomolec (1720-84) był pierwszym liczącym się dramaturgiem, piszącym dla polskiego teatru narodowego, powstałego tuż po wstąpieniu na tron Stanisława Augusta Poniatowskiego. Komedie Bohomolca, choć czasem przeładowane doraźną publicystyką, zdobyły znaczny rozgłos. Większość z nich skomponowano na zasadzie przeciwstawienia bohaterów o cechach dodatnich i ujemnych. Zgodnie z regułami gatunku bogatsze były typy negatywne, pełniące w gruncie rzeczy rolę „portretów przywar” szlacheckiej społeczności.
Losy 29-letniej starej panny, która nagle dowiaduje się, że cierpi na nieuleczalną chorobę serca. Diagnoza lekarska mówi bez ogródek: Joannie zostało tylko kilka miesięcy życia. Na kanadyjskiej prowincji sprzed blisko stu lat panna w jej wieku nie miała przed sobą świetlanej przyszłości, a śmiertelna choroba przekreślała resztki szans na znalezienie męża i jakąkolwiek odmianę egzystencji. Joanna, jako osoba inteligentna i wrażliwa, rozumiała to aż za dobrze. Dlatego postanawia w ostatnich tygodniach swego życia zbuntować się przeciw nietolerancji i nadopiekuńczości matki i ciotki. Wyprowadza się z domu i ku zgorszeniu rodziny znajduje sobie pracę. Pragnie choć raz myśleć i postępować tak jak chce. Nie zdaje sobie sprawy, że los przygotował dla niej jeszcze niejedną niespodziankę.
Kontrowersyjna sztuka Aleksandra Fredry, która po raz pierwszy trafiła na deski teatru już w 1821 roku. Odważny sposób przedstawienia relacji erotycznych wzbudził oburzenie wśród części krytyków. Uchodząca za jedną z najlepszych komedii w dorobku autora, doczekała się wielu adaptacji teatralnych.
Komedia z drugiego okresu twórczości Aleksandra Fredry, gdy po 15 latach milczenia, w 1857 r. wznowił pisanie. Współcześnie prawie nie wystawiana, chyba że w jednym spektaklu łącznie z innymi drobiazgami scenicznymi. Cała jednoaktówka właściwie „jedną rolą stoi” – to kapitalna figura tytułowego bohatera, którego życiowe motto brzmi: Beatus qui tenet (Szczęśliwy, kto posiada).
W Krainie Gier, gdzie despotycznie rządzą Król i Królowa, wszystko podporządkowane jest czarno-białej kolorystyce i regułom gry w szachy, którą dekretem królewskim uznano za najpiękniejszą grę świata. Ubrani w czarne lub białe stroje mieszkańcy poruszają się po odpowiednich polach ruchem figur szachowych, boją się własnymi słowami powiedzieć, co myślą, a przeciętny obywatel najchętniej zasłania się tym, że jest tylko małym pionkiem i nic nie wie.
Pełen wdzięku spektakl oparty na bajkach scenicznych Benedykta Hertza, pisanych dla scen wędrownych i teatru szkolnego. Inscenizowane utwory to „Coś tam w lesie huknęło” oraz wg La Fontaine'a: „Koza, kózka i wilk”, „Dwa szczury” i „Dwie lekcje”. Ujęta w poetycki kształt teza o ludzkiej niedoskonałości, a także przysłowiowe już utożsamienie przywar z konkretnymi zwierzętami – dają wyraz nieskomplikowanej mądrości praktycznej. Obraz świata i człowieka w tych satyrycznych utworach o wartkim dialogu jest czytelny i nie budzący wątpliwości.
Historia na motywach znanej baśni H. Ch. Andersena. W adaptacji Andrzeja Domalika wędrowni oszuści udający krawców są w głębi duszy artystami, którzy – choć nie gardzą pieniędzmi – przede wszystkim kochają sztukę, zabawę, grę, manipulację. Z łatwością udaje im się ośmieszyć próżność, głupotę i tchórzostwo dworaków, a także samego cesarza. Puentą są słowa małego chłopca obnażające oczywistą prawdę: cesarz jest nagi. Całość jest okraszona piosenkami z muzyką Grzegorza Turnaua.
Spektakl na postawie prozy Wiesława Myśliwskiego w reżyserii Izabelli Cywińskiej. Scenariusz widowiska został oparty na jednym z rozdziałów powieści Wiesława Myśliwskiego „Widnokrąg" – laureata nagrody literackiej NIKE. W opowieści o poszukiwaniu zgubionego buta najważniejszą postacią staje się Matka. Ten rozdział powieści – a także spektakl Izabelli Cywińskiej, dzięki poruszającej interpretacji Izy Dąbrowskiej – jest hołdem dla Matki, upartej, nieznośnej, zaciętej, nieustępliwej w postanowieniach, żelazną ręką trzymającej najbliższych – dla ich dobra, tak jak ona je rozumie.
Sztuka Domana Nowakowskiego w reżyserii Filipa Zylbera. Bohaterem jest młody poeta, „zawsze drugi” w prowincjonalnych konkursach literackich, który dzięki zbiegowi okoliczności dostaje się do wielkomiejskiego środowiska reklamy. Za cenę kariery – oraz proporcjonalnego do niej statusu towarzyskiego i materialnego – krok po kroku odstępuje od wartości i kryteriów moralnych, którymi niegdyś się kierował, stopniowo i coraz bardziej świadomie.
Igor, bohater sztuki Feliksa Falka, to światowej sławy kompozytor. W tej roli Zbigniew Zapasiewicz. Artysta ma rosnące poczucie, że jest nierozumiany i zapomniany. Falk, znany reżyser filmowy („Wodzirej”, „Komornik”, „Bohater roku”), scenarzysta i dramaturg, przeprowadza wnikliwe studium artysty, który najlepsze lata ma już za sobą. Akcja sztuki dzieje się współcześnie, w posiadłości wybitnego kompozytora, w dniu organizowanego przezeń koncertu promującego młode talenty. Punktem kulminacyjnym wieczoru ma być wykonanie przez pana domu fragmentów jego najnowszego dzieła.
Sztuka Sławomira Mrożka w reżyserii Erwina Axera z 1997 roku. Spektakl zaliczony do Złotej Setki Teatru Telewizji. Powstały na przełomie lat 70. i 80. ubiegłego wieku „Ambasador” doskonale wpisuje się w ową poetykę osaczenia. Jego główni bohaterowie cierpią bowiem na wyjątkowo złośliwą odmianę klaustrofobii. Złośliwą dlatego, że wielopostaciową psychologiczną, egzystencjalną, polityczną...Uleczyć jej nie można, a jeśli ktoś wierzy, że jest inaczej grzeszy albo idealizmem, albo krótkowzrocznością, która jak zdaje się sugerować Mrożek jest tylko inną nazwą tego pierwszego.
Jedna z wcześniejszych sztuk Sławomira Mrożka, przez autora na lata odłożona do szuflady. Spektakl w reżyserii Michała Kwiecińskiego należy do Złotej Setki Teatru Telewizji. – „Krawiec” to sztuka ani błaha, ani nieudana – przeciwnie, wydaje mi się jedną z najlepszych sztuk, jakie napisał Mrożek między „Tangiem” a „Emigrantami”. Chyba nawet najlepszą – tak rekomendował dramat do druku Konstanty Puzyna.
Spektakl Teatru Młodego Widza w reżyserii Radosława Piwowarskiego. W domu Anki pojawia się szukający noclegu chłopak. Zbuntowany przeciwko całemu światu Janek wciąż ucieka, nie mogąc pogodzić się z samotnością w swoim rozbitym domu. Matka ułożyła sobie życie z innym mężczyzną, a ojciec zniknął, zostawiając synowi na pamiątkę zegarek. Był on zawsze dla Janka symbolem więzi z nieobecnym tatą. Pewnego dnia zegarek w niewiadomych okolicznościach zginął. Po latach, na wakacyjnym obozie, Janek zauważa swój zegarek u małego chłopca.
Dramat „Śmierć w Tyflisie” rozgrywa się w kręgach europejskiej cyganerii z przełomu wieków. Rozpoczyna się i tragicznie kończy w Tyflisie, dzisiejszym Tbilisi, lecz akcja toczy się również w Berlinie i Warszawie. Sceny z pogranicza jawy i snu, nawracające i nigdy do końca nie rozwinięte tematy oscylują wokół zjawiskowo pięknej kobiety, muzy wielu artystów. Opowiedziana tu historia nawiązuje do zabójstwa Dagny Przybyszewskiej. Otaczają ją ludzie o skomplikowanej osobowości i niejasnej przeszłości, a łączące wszystkich więzi są pogmatwane, pełne niedopowiedzeń, naznaczone piętnem bolesnych tajemnic. „Śmierć w Tyflisie” wpisuje się więc w ten nurt twórczości Władysława Terleckiego, w którym dominuje penetrowanie świata ludzkich przeżyć, nieraz mrocznych, nieprzeniknionych, z definicji trudnych do rozszyfrowania
Dwuczęściowa inscenizacja Jana Englerta czterech części mickiewiczowskich "Dziadów" została wybrana do Złotej Setki Teatru Telewizji. Dramat, uznawany za dzieło narodowe, zwłaszcza zaś jego część III – o konflikcie sumienia polskiego patrioty i obowiązku wiary w siłę i przyszłe wyzwolenie narodu, bardzo silnie wpłynął na polską literaturę i teatr.
Współczesna inscenizacja klasyki romantycznej. „Książe Niezłomny” Juliusza Słowackiego z Calderona de la Barca to historia wewnętrznej walki młodego bohatera (w tej roli Wojciech Klata), postawionego przez Króla (Wojciech Pszoniak) w sytuacji wyboru między wartościami chrześcijańskimi a sugerowanym przez niego rozwiązaniem. Moralny dylemat okazuje się w praktyce wyborem między śmiercią a życiem.
Dramat mistyczny Juliusza Słowackiego w reżyserii Krzysztofa Nazara. Złota Setka Teatru Telewizji. „Ksiądz Marek. Poema dramatyczne we trzech aktach – został napisany przez Juliusza Słowackiego w 1843 roku, wydany w tym samym roku w Paryżu. „Ksiądz Marek” należy do utworów rzadko inscenizowanych.
Sztuka Jerzego Szaniawskiego należy do kanonu polskiej dramaturgii współczesnej i jest zarazem najżywiej dyskutowany utworem w dorobku autora „Żeglarza”, „Mostu” oraz „Profesora Tutki i innych opowiadań”. „Dwa teatry” powstały tuż po wojnie, a premiera odbyła się w 1946 r. w krakowskim Teatrze Powszechnym. Interpretowane z dzisiejszego punktu widzenia tracą wymiar literackiego świadectwa chwili, przywołującego bliskie realia historyczne – we współczesnej inscenizacji telewizyjnej zrezygnowano m.in. z „Krucjaty dziecięcej” małych żołnierzy Powstania. Stają się natomiast opowieścią o przemijaniu, o potrzebie metafizyki – w życiu i w sztuce.
Opowieść o relacjach dorośli – dzieci widzianych oczami dziecka. Próba odpowiedzi na pytanie: jak świat dorosłych niszczy wrażliwość dziecięcej wyobraźni oraz czy wydorośleć to znaczy stracić szansę na inność w postrzeganiu świata. W spektaklu wykorzystano madrygał „Ogni, belta madonna” oraz kolędę „Cicha noc”. W przedstawieniu wystąpili m.in. Jolanta Fraszyńska, Dorota Landowska, Sławomir Pacek, Krzysztof Stroiński, Andrzej Zieliński.
Tragikomiczna opowieść o życiu w świecie pozorów, drobnych oszustw i wielkich kłamstw. O nieudacznikach, którzy marzą o szczęściu, o rozwianych złudzeniach oraz o fenomenie Micka Jaggera. Sztukę napisał Doman Nowakowski, autor znakomicie przyjętego przez widzów i krytykę „Ketchupu Schroedera” pokazanego w Teatrze Telewizji. W adaptacji z 1998 r. bohaterom towarzyszą największe przeboje legendarnej grupy, w wykonaniu zespołu Like a Rolling Stones. Trzej mężczyźni na motocyklu z przyczepą – dziadek (Jan Peszek), ojciec (Mirosław Baka) i syn (Marcin Kołodyński). Szalona jazda i szalony rock z przenośnego radiomagnetofonu. Rodzimi easy riders na polskich drogach.
Po latach Tadeusz Różewicz dokonał „dekonstrukcji” swojego słynnego dramatu. Spektakl w reżyserii Kazimierza Kutza został zaliczony do Złotej Setki Teatru Telewizji. „Potencjalny realizator powinien rozrzucać tekst na swój sposób i według własnej koncepcji; ale nie radzę tego robić, ponieważ sprawę skieruję do sądu” – przestrzegał Tadeusz Różewicz w didaskaliach. Odważył się Kazimierz Kutz, który nie po raz pierwszy wespół z Różewiczem podejmuje się „opublikowania różnych sfer świadomości społecznej” (głośna inscenizacja „Do piachu”w Teatrze TV). „Kartoteka rozrzucona” jest rezultatem cyklu prób otwartych, z udziałem publiczności, prowadzonych przez Tadeusza Różewicza na Scenie Kameralnej Teatru Polskiego we Wrocławiu jesienią 1992 roku.
Telewizyjna adaptacja prozy Jerzego Pilcha. Spektakl w reżyserii Rudolfa Zioło miał premierę w 1998 roku. „Inne rozkosze” to rzecz o niedojrzałości, o tożsamości, o przekleństwie i urodzie polskiego zaścianka. Ważny głos w dyskusji o tęsknotach i ograniczeniach Polaka w świecie przemian społecznych i historycznych.
Telewizyjna wersja przedstawienia Teatru Współczesnego w znakomitej obsadzie. Pierwsza w dorobku Sławomira Mrożka sztuka epicka rozgrywa się na Krymie w Rosji i w syntetycznym skrócie pokazuje, co stało się z ludźmi i rzeczywistością, w której żyją, w ciągu XX wieku. Akt pierwszy toczy się w roku 1910, drugi – w 1928, trzeci dzieje się około 1990 roku, przy czym upływ czasu pomiędzy aktami jest selektywny, jedne postaci starzeją się, inne nie. Co ciekawe, nie starzeją się ci, którzy naprawdę kochają – Tatiana (Ewa Gawryluk), Zachedryński (Zbigniew Zapasiewicz), Siejkin (Jacek Mikołajczak)...
Słynna sztuka George'a Bernarda Shawa w reżyserii Macieja Wojtyszki. Spektakl z 1998 roku. Według mitologii greckiej król Cypru Pigmalion wyrzeźbił posąg kobiety tak wielkiej piękności, że się w nim zakochał. Afrodyta wzruszona siłą jego niezwykłego uczucia zgodziła się tchnąć w kamienną figurę życie. Antyczna historia Pigmaliona i Galatei (bo tak nazywała się królewska ukochana) stała się źródłem inspiracji dla wielu pokoleń artystów. Znalazł się wśród nich Bernard Shaw – irlandzki prozaik, dramaturg i publicysta obdarzony wyjątkowym poczuciem humoru, mający opinię jednego z największych kpiarzy przełomu XIX i XX wieku.
Spektakl autorstwa Antoniego Marianowicza na podstawie farsy Georgesa Feydeau w reżyserii Janusza Józefowicza. Doktor Petypon budzi się rankiem nie we własnym łóżku, lecz pod kanapą, w salonie. Ślady nocnej hulanki są aż nadto widoczne. Nieszczęśnik niczego nie pamięta, w głowie mu huczy, przed oczami wirują strzępy wspomnień szampańskiej zabawy w „Maximie”. Zaniepokojona małżonka zasięga porady lekarskiej u przyjaciela domu i pędzi parzyć ziółka. Z sypialni doktorostwa wyłania się Lulu, gwiazdka od „Maxima”, owinięta od niechcenia prześcieradłem.
Niedokończony i przez wiele lat nieznany dramat Witolda Gombrowicza (1904-69), odnaleziony po śmierci autora i opublikowany dopiero w 1977 r. Pisana w 1951 r. „Historia” - czwarty dramat w dorobku autora „Iwony, księżniczki burgunda”, „Ślubu”, „Operetki” - w zamyśle autora miała być muzyczną komedią autobiograficzno-historyczną. Później, jak zauważył Tadeusz Drewnowski, „zniknęła upostaciowana historyczność i dosłowna autobiografia”, a „Historia” zamieniła się w „Operetkę”, gdzie twórca w bardziej finezyjny sposób wygrał tę samą opozycję między strojem a nagością.
Spektakl Natalii Korynckiej-Gruz, która sięgnęła po twórczość legendy Powstania Warszawskiego. Poezja Krzysztofa Kamila Baczyńskiego jest w powszechnej świadomości przede wszystkim symbolem i śladem „czasu zagłady”. Okupacyjną noc opisaną w jego wierszach rozświetla jednak – niejako na przekór – miłość. Jego erotyki skierowane najpierw do narzeczonej, a potem żony Barbary są czymś wyjątkowym w polskiej literaturze.
Scenariusz spektaklu z 1999 r. powstał na podstawie dwóch, opartych na faktach, opowiadań Hanny Krall „Druga matka” i „Tylko króciutko...” z tomu „Taniec na cudzym weselu” (1993). Przedstawienie porusza sprawę stosunków polsko-żydowskich podczas II wojny światowej. Podejmowane wtedy wybory odcisnęły się na losach wielu Polaków, Żydów, Niemców. Krall oraz reżyserka spektaklu, Izabella Cywińska stawiają pytania, czy mamy prawo oceniać tamte wybory i czy nie wystarczy chęć poznania i opisania oraz nauka płynąca z tej wiedzy? Milczący krąg zwyczajnych ludzi, którym przydarzyły się niezwyczajne historie.
Współczesna sztuka, która podejmuje zawsze aktualny temat rozliczenia z własnym życiem i tzw. kryzysu wieku średniego. Bohaterowie to czterdziestolatkowie, którzy spotykają się na balu absolwentów w swym dawnym liceum. Nie widzieli się przez ostatnie dwadzieścia lat. Przez ten czas różnie im się wiodło. Gała (Tomasz Dedek) jest nieźle prosperującym cukiernikiem, Śliczna (Ewa Skibińska) wychowuje samotnie dziecko i ma niewielki butik, Valentino (Artur Żmijewski) zrezygnował z aktorskich ambicji na rzecz intratniejszego prowadzenia teleturniejów, Chudy (Małgorzata Hajewska) po zmianie płci jest już prawie mężczyzną... Wszyscy czekają już tylko na Bluesa (Mirosław Baka), dawnego klasowego „jajcarza”. Ten zaś, obecnie bardzo zamożny
Adaptacja prozy Brunona Schulza. Spektakl w reżyserii Rudolfa Zioły. „Republika marzeń”, będąca dla Schulza kolejną wyprawą w mityczny świat dzieciństwa i pochwałą marzeń, dla Rudolfa Zioły stał się pretekstem do oryginalnej, osobistej interpretacji literackiego dorobku autora „Komety”. Własną wizję Schulzowskiej „Republiki marzeń” przedstawia Zioło z dwóch perspektyw narracyjnych: dorosłego Józefa (w tej roli Henryk Niebudek), powracającego we wspomnieniach do swych „szczenięcych lat” oraz nastoletniego Józia – bezpośredniego świadka pełnego fantazji i humoru czasu, kiedy żył jeszcze jego ojciec Jakub (Jan Peszek).
Sztuka Jacka Włoska w reżyserii Jerzego Stuhra. – Każdy z bohaterów „Wyboru” próbuje rozstrzygnąć dramatyczny dylemat inaczej. Każdy ma poczucie czegoś innego do stracenia lub ocalenia. Jakub Pogan stawia na szali z jednej strony swój publiczny autorytet znanego psychologa, a przy tym autorytetu moralnego, z drugiej – własne sumienie. Jego żona Marta stoi przed podobnym dylematem, dodatkowo zaostrzonym miłością do syna, którego chciałaby ocalić przed konsekwencjami czynu – mówi Jerzy Stuhr, reżyser i odtwórca roli Jakuba Pogana w „Wyborze” . Marta i Jakub Poganowie (Krystyna Janda i Jerzy Stuhr) mieszkają w dużym, pięknym domu, jeżdżą luksusowymi samochodami, „pieniędzy mają więcej niż wydają".
Spektakl Grzegorza Jarzyny, ukrywającego się tu pod pseudonimem Grzegorz Horst d'Albertis. Za podstawę posłużyły teksty Stanisława Ignacego Witkiewicza. Telewizyjna wersja „Bzika tropikalnego” nie jest prostym przeniesieniem spektaklu z warszawskiego Teatru Rozmaitości. Przypomina raczej blisko godzinny teledysk z nerwowym, szybkim montażem i równie szaloną grą barw, często ostrych, wręcz atakujących widza. W warstwie fabularnej sztuka stanowi połączenie dwóch Witkiewiczowskich dramatów: „Mistera Price'a” i „Nowego Wyzwolenia”. Oba teksty uzupełniają się.
„Żywot Łazika z Tormesu” anonimowego autora, arcydzieło XVI-wiecznej literatury hiszpańskiej, zapoczątkowało cały gatunek powieści łotrzykowskiej (inaczej: szelmowskiej czy pikaryjskiej), opiewającej przygody bohatera typu picaro; w języku hiszpańskich słowo to oznacza najczęściej młodego chłopca (później pojęcie rozszerza się, jak w powieści „La picara Justina”), zaradnego, sprytnego, mającego za nic prawo, normy i konwencje społeczne, którego nędza zmusza do zdobywania środków do życia najróżniejszymi sposobami.
Słynna sztuka Sławomira Mrożka w reżyserii Macieja Englerta. Spektakl z 1999 roku. Najznakomitszy i najpopularniejszy w Polsce, znany na świecie utwór „klasyka” rodzimej dramaturgii współczesnej Sławomira Mrożka. Jest to telewizyjna wersja przedstawienia, przygotowanego przez Macieja Englerta na Scenie w Baraku Teatru Współczesnego w Warszawie (premiera 1997). Gwiazdorska obsada znakomicie wydobywa wciąż aktualne sensy utworu, utrzymanego w charakterystycznej dla autora konwencji groteski.
Wizjonerskie widowisko telewizyjne Grzegorza Królikiewicza na kanwie poematu Juliusza Słowackiego, częściowo filmowane w plenerach, zagrane przez zespół aktorski Teatru Polskiego w Bielsku Białej.
„Cyrograf” to nawiązująca do motywów faustycznych satyra na mit sukcesu, kreowany przez media. Jerzy Niemczuk stawia jednak także całkiem poważne pytania o miejsce artysty i sztuki we współczesnym świecie. „To, czego nie ma w telewizji, nie istnieje” – mówi z goryczą Niemczuk ustami swego bohatera.
Treść sztuki inspirowana jest autentycznym wydarzeniem na stadionie Wisły Kraków, gdzie włoski piłkarz Dino Baggio został ugodzony na boisku nożem rzuconym z trybuny. Zdarzenie to posłużyło Markowi Piwowskiemu do stworzenia satyrycznego wizerunku środowiska ludzi związanych z polską piłką. Ponieważ oba zainteresowane kluby, polski i włoski, przedstawiają przebieg wydarzenia w krańcowo odmienny sposób, do akcji wkraczają wysłani do Polski inspektorzy Interpolu. Celem ich misji jest wyświetlenie prawdy, co wcale nie jest łatwe, gdyż zderzenie z polską rzeczywistością okazuje się dla nich cokolwiek szokujące.
Ten znakomity spektakl teatralny wyreżyserował Andrzej Wajda. „Bigda idzie!” to adaptacja powieści Juliusza Kadena-Bandrowskiego „Mateusz Bigda”.
Sztuka Cezarego Harasimowicza w reżyserii Witolda Adamka. Historia, którą opowiada, wydarzyła się naprawdę, była szeroko komentowana w mediach. Podmiotami autentycznych wydarzeń uczynił Harasimowicz postacie fikcyjne, wywodzące się z różnych grup społecznych i zawodowych. W efekcie powstał zbiorowy portret dzisiejszych Polaków. Portret z przewagą barw ciemnych i chłodnych, zaludniony przez jednostki samotne, cierpiące, zestresowane, wiecznie nie mające czasu, z karkiem mocno zgiętym pod brzemieniem najpilniejszej z dzisiejszych konieczności – zarabiania pieniędzy.
Współczesna sztuka wyróżniona w konkursie Teatru Telewizji na utwór dramatyczny. Trzonem fabuły jest konflikt pomiędzy ojcem i synem. Adam, były opozycjonista walczący z „komuną”, prowadzi obecnie własny, dochodowy biznes. Wraz ze wspólnikami przystępuje do tytułowego przetargu na spalarnię śmieci. Jego syn Piotr jest dziennikarzem w wysokonakładowej, prestiżowej gazecie. Zdobywa informacje, które podważają zgodność z prawem oferty przetargowej Adama. Poczucie obowiązku zawodowego nakazuje mu ujawnić je opinii publicznej. Wydaje się, że nie przyjdzie mu to zbyt trudno. Jego stosunki z rodzicem są chłodne.
Współczesny komediodramat, nawiązujący w swej stylistyce do przypowieści, o losach małżeństwa, które przechodzi poważny kryzys. Kilkuletnia dziewczynka, na znak protestu przeciw ciągłym kłótniom rodziców, ucieka z domu w wieczór wigilijny. Poszukiwania zaginionej doprowadzają do ponownego scalenia rozpadającego się związku.
Odnotowane w historii przez kronikarza Edmunda Michotte'a autentyczne spotkanie dwóch tytanów muzyki – Rossiniego i Wagnera w autorskim spektaklu Macieja Wojtyszki. Sztuka Macieja Wojtyszki zdobyła wyróżnienie w konkursie Teatru TV na utwór dramatyczny w 1999 r. Tytuł spektaklu nawiązuje do żartobliwego określenia samego Rossiniego, który u kresu drogi, na pięć lat przed śmiercią, skomponował wielki – wbrew nazwie – utwór religijny La Petite Messe Solennelle, nazywając Małą Mszę Uroczystą „ostatnim grzechem śmiertelnym swojej starości".
Inscenizacja jednego z najlepszych utworów prozatorskich Tadeusza Różewicza. Spektakl z 2000 roku w reżyserii Andrzeja Barańskiego. Andrzej Barański przeniósł akcję utworu z lat sześćdziesiątych do dzisiejszej Polski. Zrealizowany filmową metodą spektakl opowiada wzruszającą i dramatyczną historię ślepej miłości ojca (Jerzy Trela) do córki (Agata Buzek), która z małego miasteczka wyruszyła na studia do Warszawy i nigdy już z niej nie wróciła. Zaalarmowany telefonem o chorobie swojej Mireczki ojciec wybiera się do stolicy, aby ją odwiedzić.
Debiut dramaturgiczny Adama Drabika, w reżyserii Waldemara Krzystka. Autor w swobodny sposób czerpie z trendów i mód współczesnego kina i literatury, tworząc historię kryminalną z zaskakującymi zwrotami akcji. Potencjalna ofiara wielokrotnie napotyka wynajętych zabójców i pomaga im w tarapatach. Reżyser świadomie nawiązuje do konwencji „kina drogi”, zaprawiając swą opowieść sentymentalną nutą naiwnej ballady i ciepłej ironii.
Autorski spektakl Marka Koterskiego z 2000 roku. Interesująco zrealizowana, autorska wersja sztuki współczesnego dramaturga, scenarzysty i reżysera, napisanej w 1989 r., przedstawia dalsze losy Adasia Miauczyńskiego. Kompleks mężczyzny niekochanego, niezasłużenie pozbawionego kobiecej czułości, w dodatku mniej męskiego niż pierwszy lepszy czerwonomordy prymityw – przewija się w różnych wariantach, w kolejnych wcieleniach Miauczyńskiego. W „Nas troje” powraca wciąż to samo marzenie, znane z wcześniejszych sztuk czy filmów – spotkać kobietę, z którą chciałby się zestarzeć, przeżyć to, co przydarzyło się Mistrzowi i Małgorzacie.
Komedia Jerzego Niemczuka w reżyserii Janusza Zaorskiego. „Cyrograf” ,„Nieboskie stworzenie”, „Głośna sprawa”, „Racja głodowa”, „Kociokwik” to sztuki, które zapewniły Jerzemu Niemczukowi (ur. 1948) opinię jednego z nielicznych autorów, z powodzeniem uprawiających rzadki na polskich scenach gatunek: współczesną komedię obyczajową. W swych utworach Niemczuk potrafi autentycznie śmieszyć, ale też prowokować do zadumy, bynajmniej nie wesołej.
Komedia Marka Kochana w reżyserii Bodo Koxa jest spektaklem o trójce cudownie ocalałych z katastrofy samolotowej rozbitków, którzy znaleźli się na niezamieszkałej wyspie w okolicach Bermudów. Dwaj bohaterowie w średnim wieku i po przejściach rodzinnych, Mirosław i Radomir (Radosław Pazura i Cezary Pazura), prezentują diametralnie różne poglądy i odmienne charaktery zatem mimo tragicznej sytuacji nie potrafią odnaleźć wspólnego języka. Mirosław, pozornie ten wyżej urodzony, ma się za lepszego od tego drugiego, Radomira, w jego przekonaniu prostaka i gbura. Nie chce z nim współpracować i nie zależy mu na budowie tratwy ratunkowej, woli oddawać się malkontenckim rozważaniom, wymyślać pretensje i drwiny. Sytuacji nie poprawia nagłe pojawienie się Pięknej Pani (Anna Karczmarczyk). Mimo iż panowie jednoczą się na chwilę, rywalizując o względy kobiety, ostatecznie obaj przegrywają.
Dwie jednoaktówki Jarosława Abramowa-Newerlego, napisane pierwotnie dla Teatru Polskiego Radia; oba słuchowiska - "Poznam panią w wieku lat..." i "Żelazna pani" - miały premierę w 1977 r. Miniatury pokazane w widowisku telewizyjnym opatrzono wspólnym, znaczącym tytułem "Gry salonowe".
Sztuka Jerzego Jarockiego powstała na kanwie listów Stanisława Witkiewicza do syna i autobiograficznej powieści Witkacego "622 upadki Bunga".
Reżyseria Robert Gliński.
Tytułowi bracia Limbourg to postaci historyczne. Urodzeni w Niderlandach, a działający we Francji, przeszli do historii jako twórcy Bardzo Bogatych Godzinek księcia de Berry, wielkiego miłośnika sztuki, zdobionych przepięknymi miniaturami przedstawiającymi alegorie dwunastu miesięcy. W roku 1416 zarówno artyści, jak i ich mecenas zmarli na dżumę.