Hoe kan een molenaarszoon uitgroeien tot de grootste schilder uit de Gouden Eeuw? Rembrandt werd tot nu toe niet gezien als een hoogontwikkeld denker, maar als je zijn werk goed bestudeert, moet het een veel intelligentere man zijn geweest dan wij nu vermoeden. Jan Six, nazaat van Rembrandts goede vriend Jan Six I en tevens Rembrandtkenner, neemt je mee naar Leiden, de plek waar Rembrandt zich ontwikkelde van verveelde scholier tot groot denker. Ook laat Six aan de hand van een aantal etsen en schilderijen zien dat Rembrandt over een originele geest beschikte.
Wist je dat Rembrandt voor zijn schilderijen regelmatig het werk van anderen kopieerde? In de 17e eeuw was dit gebruikelijker dan vandaag de dag. Sterker nog, het was commercieel gezien een fantastische keuze. Jan Six legt de gekopieerde werken naast elkaar. Zo vertonen 'Het Laatste Avondmaal' van Leonardo da Vinci en Rembrandts 'De bruiloft van Simson' opvallend veel gelijkenissen.
Rembrandt was dol op vrouwen, maar hij trouwde er maar eentje. Veel vaker zette hij met zijn nietsontziende en eerlijke blik naakte vrouwen op het doek. Modellen hiervoor waren in zijn tijd moeilijk te vinden. Waarschijnlijk kijken we op zijn schilderijen regelmatig naar het lichaam van zijn vrouw Saskia. Jan Six neemt ons mee in het leven van Rembrandt als voyeur. Benieuwd wat in de 17e eeuw het meest sexy en shockerend was?
De beroemdste Hollandse meester was een groot theaterliefhebber. Bij gebrek aan Netflix, televisie en alle andere soorten media was het theater voor Rembrandt dé manier om aan nieuwe beeltenissen te komen. Rembrandtkenner Jan Six laat zien hoe Rembrandt met zijn creativiteit allerlei extra verhaallijnen toevoegde aan Bijbelse verhalen. Jan Six: 'Als Rembrandt nu geleefd zou hebben, zou hij filmmaker zijn gewees'.
Iedere keer als je opnieuw naar een werk van Rembrandt kijkt, vallen andere dingen op. Deze aflevering wordt daarom volledig opgedragen aan het portret van een jonge 'Titus aan de lezenaar'. Titus was Rembrandts enige zoon. Rembrandtkenner Jan Six legt uit waarom het een van zijn absolute lievelingsschilderijen is.
Rembrandt portretteerde zichzelf uitzonderlijk vaak, wel zo'n honderd keer. Waarom deed hij dat eigenlijk en hoe kreeg hij dat technisch voor elkaar? In deze aflevering geeft Jan Six antwoord op bovenstaande vragen. Hij laat ook een aantal van zijn favoriete zelfportretten zien, zoals die in de New Yorkse Frick Collection. Hier beeldt Rembrandt zichzelf bijna keizerlijk af en in de National Gallery in Washington hangt een zelfportret met volgens Six 'misschien wel het mooiste glimmertje ooit in een blik geschilderd'.
Als jonge schilder maakte Rembrandt naam en had hij enorm veel succes bij de Amsterdamse elite. Eind jaren 30 schilderde Rembrandt vooral portretten van rijke burgers, als 'proeve van zijn bekwaamheid'. Opdrachtgevers wilden eerst eens zien wat hij in huis had, voordat ze hem een kostbaar religieus of historisch stuk lieten schilderen. Hij moest dus eerst vertrouwen zien te wekken. Zelfs na zijn faillissement en 'affaire' met de ongetrouwde Hendrickje kreeg hij nog steeds opdrachten van de high society.
Rembrandt was uitermate nieuwsgierig naar hoe de wereld er in het Oosten uit zag. Hij kocht prenten van matrozen en handelaars die terugkwamen van hun verre reizen. In zijn tekeningen en schilderijen zijn talloze verwijzingen naar de toen 'exotische' Oriënt te vinden, ook al was dat soms Polen. Hij vertaalde die oosterse beeldtaal naar onze westerse wereld. Rembrandt reisde in zijn hoofd.
Over Rembrandt wordt gezegd dat hij de menselijke emotie zo goed kan vangen. Voor zijn schilderijen gebruikte hij vaak 'vaste' modellen, zoals zijn vrouw Saskia, vriendin Hendrickje en zoon Titus. Maar wat zegt dat eigenlijk over de manier waarop zij tijdens het poseren naar Rembrandt keken? Welke blik wist Rembrandt te vangen?
Gedurende zijn carrière ontwikkelde Rembrandt steeds meer een eigen stijl. In zijn beginjaren schilderde hij onder meer fantasievoorstellingen, maar de echte wereld paste veel beter bij hem. In zijn werk was hij hyperrealistisch en nietsontziend: rimpels, pukkels en wallen, Rembrandt was eerlijk en liet het zien zoals het was. In zijn latere carrière vond hij zijn ultieme stijl, bijna impressionistische grove klodders verf. Het ging hem om de essentie en de emotie. In al zijn 350 werken is zijn persoonlijke ontdekkingsreis nog heel goed te beleven.
