In deze eerste aflevering gaat Bas Heijne in op de veranderingen die zich de afgelopen dertig jaar hebben voorgedaan. Wat heeft de vooruitgang ons gebracht? Het beeld dat Heijne van de mens heeft wankelt al een tijdje. Dat komt echter volledig op losse schroeven te staan tijdens de aanslag op Charlie Hebdo in januari 2015. Op dat moment verblijft hij in Parijs en kort nadat de berichten op zijn telefoon zijn binnengekomen, is hij ter plaatse. Daar verdwijnt bij hem voorgoed het wereldbeeld waarmee hij is opgegroeid. Vele andere aanslagen volgen. De oude Verlichtingsidealen zoals vrijheid, gelijkheid, het belang van democratie, gemeenschapszin en empathie worden door populisten afgedaan als naïeve beloften. In Rusland en Turkije staat ‘de sterke man’ stevig aan het roer. Met Trump en Brexit is de nieuwe wanorde compleet.
Digitale technologie beloofde ons vrijheid en verbroedering. Wat aanvankelijk als een aanwinst werd beschouwd, voelt nu steeds vaker als een bedreiging van de vrijheid. Dat wij gemanipuleerd worden door commercie, politiek en techbedrijven als Facebook, bleek onlangs met de onthullingen van Cambridge Analytica. Bas Heijne verkent de grenzen van onze vrijheid. Wat is nog waar? Waarom hebben we ons geloof in individuele vrijheid zo uit handen gegeven? Hoe kunnen we ons wapenen tegen het machtsmisbruik van techbedrijven en politici? 'Doen alsof we nog steeds autonome individuen zijn in een vitale democratie. Het is de grootste leugen van deze tijd.'
Het idee van de universele gelijkheid, gelijkheid ongeacht ras, geslacht of seksuele voorkeur, wordt in de wereld steeds krachtiger in twijfel getrokken, met name door fundamentalisten en nationalisten. Onze open samenleving lijkt meer onder druk te staan. Bas Heijne verkent de grenzen van de gelijkheid. Waar komt die afwijzing van het ideaal van gelijkheid vandaan? Richt die zich tegen de bestuurlijke elites? Tegen de westerse dominantie? Is het onvrede over de destructieve kant van globalisering? Of snijdt het veel dieper en is het een totale afwijzing van het idee van gelijkheid zelf?
Er wordt nu overal weer een taal van strijd gesproken, van opstand en oorlog. Van wij tegen zij. Terug is de onbeschaamde verheerlijking van de sterke man, die inspeelt op onze gekrenkte trots. Was het streven naar broederschap naïef? Heijne gaat op zoek naar een nieuw narratief waarbij we weer het gevoel krijgen dat we echt betrokken zijn bij de samenleving. Waarbij we bereid zijn te strijden voor de waarden van de democratie.
